Neo-monastiek (new monasticism)

dag beste ingebeelde lezertjes;

Voor diegenen die niet zoals ik vanalle christelijke stromingen hebben onderzocht de laatste tijd, zullen sommige woorden en namen die ik gebruik redelijk onbekend zijn, daarom gaan we er eens een paar verklaren, we beginnen met het ‘new monasticism’, waarvoor ik het nederlandse woord ‘neo-monastiek’ voorstel (als zelfstandig en bijvoelgijk naamwoord) want er bestaat voorzover ik weet geen nederlandse term voor. De engelse term is trouwens op die manier ook maar in gebruik sinds 2004 trouwens.

Mijn kennismaking met het idee kwam van het levensveranderende boek ‘the irresistible revolution’ van Shane Claiborne, die zelf leeft in een nieuw-monastieke gemeenschap ‘the simple way’, maar er zijn veel meer interessante dingen over de beweging te zeggen. Nieuwe monastiek, dat gaat dus over een soort van ‘nieuwe monniken’, en een nieuw soort van kloosterleven… Op zich is dat idee al iets redelijk speciaals in deze wereld, ik denk dat er bijvoorbeeld in belgië heel weinig roepingen zijn in de kloosterordes, als er al zijn, veel kloosterordes zijn aan het vergrijzen tot de laatste het licht uit doet… Ook is het heel opvallend dat monniken in het christendom wel algemeen voorkomen bij katholieken en orthodoxen, maar zo goed als afwezig zijn in protestantse kerken en alle afgeleiden daarvan; de eerste kwamen op in de anglicaanse kerk rond 1850, en bij andere protestantse orden, meestal lutherse spreken we van meestal heel kleine pogingen vanaf iets voor de jaren 50 vorige eeuw. De bekendste nieuwkomer is evenwel de eucemenische orde van Taizé, die waarchijnlijk zonder al te veel concurrentie de meest opvallende nieuwe kloosterorde van de 20ste eeuw is.

Maar de beweging waar shane Claiborne ongewild de woordvoerder van werd door zijn eerste boek te schrijven is nog net iets anders. De neo-monastiek mag dan eucemenisch zijn, maar veel van de inspiratie komt uit protestantse hoeken van het christendom die eigenlijk absoluut geen kloosterneigingen kennen: Claiborne zelf is een (post-)evangelical met onder andere roots in Willow Creek, en de ‘missio dei’ gemeenschap heeft zich aangesloten bij de mennonieten (anabaptisme), en de hele beweging wordt ook wel gelinkt met de ‘emerging church’ door sommigen, en er zijn ook banden met de katholieke kerk, al was het door de inspiratie van mensen als Dorothy day, Moeder Theresa, en de traditie van bijvoorbeeld St-Fransiscus en St-Benedictus…

Waar gaat het om? Om mensen die als Christen samen in gemeenschap leven, bidden en zorgen voor hun medemens. Dat moet niet als celibatair zijn, getrouwde koppels al dan niet met kinderen kunnen evengoed deel zijn van een neo-monastieke gemeenschap, en die zowel betrokken willen zijn bij de mensen die niet meekunnen in de maatschappij, als een ‘gedisciplineerd complentatief leven’ willen leiden. Niet dat daarom de leden altijd in hetzelfde huis wonen, of dat ze niet zouden werken verder, maar die twee dingen zijn wel heel belangrijk. Verder kunnen we heel wat leren over de beweging van de de twaalf principes van de neo-monastiek, zoals in 2004 geformuleerd op een conferentie die het officiële begin van de beweging vormde:

1- Verhuizen naar door het ‘Rijk’ verlaten plaatsen.
2- Delen van economische middelen met leden van de gemeenschap en de behoeftigen.
3- Gastvrijheid ten opzichte van de vreemdeling.
4- Aan de kaak stellen van raciale scheiding binnen de kerk en de samenleving, en actieve inzet voor rechtvaardigheid.
5- Nederige onderwerping aan Christus’ lichaam, de kerk.
6- Actieve vorming van leden van de gemeenschap als discipelen van Christus en gehoorzaamheid aan de regels die in de gemeenschap gelden.
7- Het bevorderen van een gezamenlijk leven van gemeenschapsleden.
8- Steun voor celibataire singles naast monogaam getrouwde koppels en hun kinderen.
9- Wonen in de directe omgeving van leden van de gemeenschap die leven volgens dezelfde regels.
10- Zorg dragen voor de schepping die God ons heeft gegeven en ondersteunen van lokale economie.
11- Bevorderen van vrede te midden van geweld en geweld oplossen binnen de gemeenschap in de geest van mattheus 18.
12- Toewijding aan een gedisciplineerd contemplatief leven.

Daar kunnen we verschillende opmerkingen bij maken. Bij regel 1 zien we dat het woord ‘Rijk’ (empire) gebruikt wordt, dit in navolging van de woorden van de eerste Christenen in het romeinse rijk(en bepaalde Christen-anarchisten), waarbij de US of A bekeken worden als een equivalent daarvan. Ook het gemeenschappelijk delen van goederen is in de eerste plaats afkomstig van de kerk uit handelingen… De grote verschillen met de ‘echte’ kloosters is dat er geen echte geloften zijn (van celibaat, armoede, gehoorzaamheid bij de meeste ordes) dat er meestal geen speciaal habijt is qua kledij, en dat er ook getrouwde mensen toegelaten worden, iets dat wel voorkwam bij bepaalde oude keltische kloosters, maar toch wel uitzonderlijk is. Ook zijn de leden zoals duidelijk is geen echte ‘geestelijken’, maar leken…

Op zich zijn er natuurlijk ook overeenkomsten met christelijke hippie-communes, die waarschijnlijk ook wel zulle bijgedragen hebben tot het ontstaan van deze beweging. De elementen van uit de wereld gaan, en in gemeenschap samenleven komen we hier ook al tegen, maar de nieuwe elementen van sterke nadruk op zowel sociale betrokkenheid als een gestructureerd contemplatief leven zijn denk ik wel de sterkste kenmenken van de beweging, en ook diegene die het monastieke karakter vormen, en een brug leggen met de traditie van bepaalde kloosterorden. Verder is ook de invloed van anabaptisme duidelijk, met een nadruk op de bergrede, en leven volgens de woorden van Jezus, en een oproep tot geweldloosheid, wat mooi overvloeit in een ‘uit de wereld, maar wel ten dienste van de mensen’ dat actieve kloosterordes altijd hebben gehad…

Dat kan bij mij niet anders doen dan inspireren!!

shalom

Bram

zie ook :

artikel in trouw.nl
new monasticism
jesus manifesto