Ik weet dat onze Westerse ‘links’ en ‘rechts’ dichotomie op politiek vlak weinig behulpzaam is, maar omdat mensen er nu eenmaal gebruik van maken wil ik even doen alsof ze inderdaad bruikbaar is…
Om één of andere reden worden Christenen dikwijls geassocieerd met ‘rechtse’ politiek. Wat in de praktijk waarschijnlijk wel dikwijls zo is, maar kijkend naar de bijbel en de kerkgeschiedenis vind ik dat toch redelijk vreemd. En ik vrees zelfs dat een aantal rechtse punten gewoon niet te verzoenen zijn met de bijbel, en met een groot deel van de Christelijke traditie. Zelfs de paus is, voor rechtse conservatieven toch, op economische, vlak redelijk ‘links’. Maar dat is nog niks vergeleken met de kerk uit handelingen, Fransicus, de eerste anabaptisten of veel andere Christenen uit de geschiedenis, en met de bijbel zelf.
Laten we beginnen met een stukje kerkgeschiedenis
D e eerste christenen schreven dat als ze niet genoeg voedsel hadden voor de hongerige mensen die aan de deur kwamen, de hele gemeenschap ging vasten totdat iedereen een maaltijd kon delen. Wat een ongelooflijke economie van liefde. De eerste christenen zeiden dat als een kind sterft terwijl een christen extra voedsel heeft, hij schuldig is aan moord. Een van de kerkvaders, Basilius de Grote, zei het in de vierde eeuw zo: ‘Als iemand een man van zijn kleren berooft, noemen we hem een dief. En iemand die een naakte zou kunnen kleden, maar het niet doet – zou hij niet hetzelfde zijn? Het brood in je kast is van de hongerigen. De mantel in je kledingkast is van de naakten. De schoenen die je weg laat rotten, zijn van de berooiden.‘ Of in de woorden van Dorothy Day: ‘Als je twee jassen hebt, is er eentje van de armen.’ Geen wonder dat Johannes de Doper zo’n koppeling maakte tussen herverdeling en bekering:’Bekeer je, want het koninkrijk van de hemel is nabij’ en:’Wie twee stel onderkleren heeft, moet delen met wie er geen heeft’.
[Shane Claiborne, The irresistible revolution]
De hier geciteerde Basilius de Grote is niet zomaar een marginale linkse rakker die op café zijn mening verkondigde maar waar verder niemand naar luisterde, maar één van de drie Cappadocische Vaders, die minstens even belangrijk zijn voor de Oosterse kerk als Augustinus, voor veel protestanten en katholieken de oppperkerkvader, voor de Westerse kerk… Eén van de belangrijkste stemmen uit de vroege kerk die, die de door Shane aangehaalde woorden van Johannes de doper en Jezus actualiseert op een radicale manier…
Op zich is de bijbel trouwens even radicaal:
Jacobus 2:
14 Broeders en zusters, wat heeft het voor zin als iemand zegt te geloven, maar hij handelt er niet naar? Zou dat geloof hem soms kunnen redden? 15 Als een broeder of zuster nauwelijks kleren heeft en elke dag eten tekortkomt, 16 en een van u zegt dan: ‘Het ga je goed! Kleed je warm en eet smakelijk!’ zonder de ander te voorzien van de eerste levensbehoeften – wat heeft dat voor zin? 17 Zo is het ook met geloof: als het zich niet daadwerkelijk bewijst, is het dood. 18 Maar dan zegt iemand: ‘De een gelooft, de ander doet.’ Laat mij maar eens zien dat je kunt geloven zonder daden; ik zal u door mijn daden tonen dat ik geloof. 19 U gelooft dat God de enige is? Daar doet u goed aan. Maar de demonen geloven dat ook, en ze sidderen. 20 Dwaas, wilt u het bewijs dat geloof zonder daden nutteloos is?
Het idee van geloven als iets intellectueel dat los te koppelen is van de rest van ons leven is sowieso een moderne illusie, die waarschijnlijk mee heeft geholpen met het dechristianiseren van het Westen. Maar vooral de houding van de Amerikaanse conservatieven met hun nadruk op strikt kapitalisme en individualistisch anti-socialisme (gebaseerd op de ‘wet van de sterkste’, terwijl ze heel ironisch op wetenschappelijk vlak evolutie volledig verwerpen) staat hier volledig haaks tegenop…
Zelfs de apostel Paulus, voor protestanten en fundamentalisten toch wel de top en ‘het van het’ in de schriftelijke canon zou nooit aan de kant staan van de ‘American dream’. Aan zijn leerlijk Timotheüs schrijft hij bijvoorbeeld het volgende:
1 Tim 6
6 Voor wie tevreden is met wat hij heeft, is het geloof grote winst. 7 Wij hebben niets in deze wereld meegebracht en kunnen er ook niets uit meenemen. 8 Wij hebben voedsel en kleren, laten we daar tevreden mee zijn. 9 Wie rijk wil worden, staat bloot aan verleiding, raakt in een valstrik en valt ten prooi aan dwaze en schadelijke begeerten die een mens in het verderf storten en ten onder doen gaan. 10 Want de wortel van alle kwaad is geldzucht. Door zich daaraan over te geven, zijn sommigen van het geloof afgedwaald en hebben ze zichzelf veel leed berokkend.
‘Linkse zever’ voor iemand die gelooft in de ‘American dream’ natuurlijk…
Onrealistisch gezever voor de verlichte moderne mens…
sja….