atheisme, kolonialisme, en meer Socrates please

Atheïsme kan heel dogmatisch zijn, maar hoeft geen dogma te zijn, als het afwezigheid van geloof in God is. Een atheïsme dat bestaat uit een heel sterk geloof dat er geen God is is iets helemaal anders, en wel een geloof. Niet zoals religieus geloof normaal is, behalve als het modernistisch uitgehold is, maar wel een geloof in een intellectuele propositie. Probleem is dat alleen atheïsten van het tweede soort meestal de nood zien om hun visie te verdedigen. En dan krijg je soms een dogmatisch fundamentalisme, dat soms hopeloos chauvinistisch is (alle mensen die geloven zijn dommer dan atheïsten) en dat op die manier als je echt de consequentie zou nemen redelijk intellectueel koloniaal is (wij westerlingen zijn veel slimmer met onze wetenschap en moeten die arme mensen leren) en de potentie in zich heeft van iets heel gevaarlijks…Dat kolonialisme is natuurlijk pure nonsens, we kunnen zelfs van de meest primitieve volkeren een hoop leren dat wijzelf vergeten zijn of misschien nooit geweten hebben. En we zullen de wereld nooit volledig begrijpen. Zelfs al kunnen we een beschrijving maken in een abstract systeem (wetenschap) die goed genoeg is om zelfs de wereld te manipuleren op alle technische manieren, dan hebben we nog niet door hoe de wereld echt is… We hebben alleen in onze begrippen een werkbaar model gemaakt, maar zoals mijn leraar fysica indertijd zei bij het atoommodel van Bohr, elk model is een benadering.

Op zich is elk aannemen van informatie een vorm van geloven. Datgene wat we hadden moeten leren van de verlichting was het socratische alles in vraag stellen, maar in de plaats daarvan hebben we een nieuw systeem opgebouwd, een nieuwe traditie en een onfeilbare ‘magister dixit’ in ‘de wetenschap’ gevonden…

teleurgesteld in Etienne Vermeersch…

Na het lezen van dit epistel van de toch wel hoog aangeschreven en als kundig geachte Etienne Vermeersch was ik toch wel redelijk verbaasd moet ik zeggen. Ik had echt wel meer van iemand als hem verwacht moet ik eerlijk toegeven…

Om eerst te verwijzen naar de waarde van de ‘historische waarheid’ en dan af te komen met een mooi staaltje van bijgekleurd geschiedenis vervalsen had ik mij echt niet verwacht… Ik weet dat zoiets populistisch goed scoort natuurlijk, maar zoiets van een serieuze academicus? Natuurlijk, iedereen kijkt met een gekleurde bril naar de wereld, en naar de geschiedenis. Een objectieve kijk bestaat gewoon niet, dat weet ik ook wel. Maar de ideologische bril van de heer vermeersch is wel heel gekleurd en neigt tot vervormen en uitfilteren van hele dimensies…

Het hele idee bijvoorbeeld dat de wetenschap onstaan is als een zich afzetten tegen het christendom is niet meer dan een populair ‘broodje aap’ verhaal dat waarschijnlijk wel leuk is om christendom te gaan bashen. Maar niet alleen de vroegere wetenschappers maar ook veel verlichtingsfilosofen waren overtuigde christenen. Newton bijvoorbeeld heeft meer over theologie (en alchemie) geschreven dan over natuurkunde, maar die dingen interesseren gewoon niemand nog…

(grappig trouwens dat ook ‘bijgeloof’ -zoals dat nu zou noemen- als bijvoorbeeld alchemie mee gegroeid is met de wetenschap. En niet alleen alchemie: een technisch genie als Edison zocht nog naar een machine om met geesten te communiceren bijvoorbeeld… Die dingen worden ook netjes weggelaten in de geschiedenis van de triomf van de wetenschap)

Na de franse revolutie (en dan heel lang nog, tot ongeveer de 20ste eeuw, vooral in frankrijk in Frankrijk) is een bepaalde vorm van wetenschap en filosofie zich gaan afzetten tegen het Christendom, maar in beginsel is de westerse wetenschap in een Christelijk klimaat ontstaan, en werd wetenschap van oudsher door minniken beoefend. Op zich is ook het atheisme zoals wij dat kennen ontstaan als een ‘ketterij’ van het Christendom. Al is het zo dat ook veel van de figuren die nu geciteerd worden omdat ze zich afzetten tegen de kerk niet tegen het geloof waren, maar het juist wilden hervormen.

Het hele probleem met Gallilei bijvoorbeeld, was ook niet in de eerste plaats een strijd tussen ‘geloof en wetenschap’, maar tussen twee soorten van wetenschap. De kerk hield zich aan de van de grieken geërfde aristotelische wetenschap (trouwens ook het ptolemaisch geocentrisch wereldbeeld kwam van de oude grieken), terwijl Gallilei zelf op onderzoek ging en met een instrument de kosmos doorgrondde. Volgens de aristotelische wetenschap met zijn inducieve methose en deductie-logica was het niet juist om experimenten als basis te gebruiken, en waarnemingen door instrumenten werden helemaal gewantrouwd. Het hele conflict was dus vooral teken van een scharnierperiode waarin de klassieke theoretische wetenschap werd verdrongen door de experimentele wetenschap zoals we die kennen…

(Het verhaal dat in de middeleeuwen werd geloofd dat de aarde plat was is trouwens ook zo’n ‘broodje aap’-verhaal, dat stamt uit de tijd van de renaissance toen men zich tegen de middeleeuwen afzette, en dat nog steeds onkritisch door sommigen overgenomen wordt. Het geocentrisch wereldbeeld van Ptolemaus ging uit van een bolvormige aarde, en er zijn maar een paar aanwijzingen bij enkele  vroegde kerkvaders die op een geloof in een platte aarde kunnen wijzen, maar het merendeel van de europeanen sinds het begin van het Christendom geloofde in een ronde aarde)

Trouwens, dat het kapitalisme niets te maken zou hebben met de protestantse arbeidsethiek, stammende uit het calvinistische denken is ook het eerste wat ik hoor. (Ik ben geen fan van één van de 3, maar ere wie ere toekomt… Ik geloof zelf dat kapitalisme en de leringen van Christus serieus botsen)

En dat van die slaven is wel een heel flauw argument. Waarschijnlijk kunnen ze met hetzelfde argument binnen een paar 100 jaar de Christenen verwijten dat wij net zoals alle anderen meededen met het de oneerlijke noord-zuid verhoudingen, het vernietigen van het globale ecosysteem van de planeet, en de grootste uitservingsgolf sinds het Krijt-tertiar golf… Wat vrees ik wel zo is, en niet zo zou mogen zijn. Maar zo ongeveer alle culturen hadden indertijd slaven, niet in het minst de door Vermeersch aangehaalde Egyptenaren, Romeinen, en Grieken. En de vrouwonvriendelijkheid die het Christendom inderdaad redelijk vroeg heeft aangenomen kwam uit het romeinse denken… Je neemt niet zomaar zonder schade een rijk over. Al is het wel zo dat (via tussenweg van lijfeigenschap) de slavernij wel grotendeels verdwenen is hier onder invloed van de verschristelijkte cultuur.

Dat kolonisten Amerikanen in de expansie van de moderne tijd terug begonnen met slavernij is een terugval, en een zware smet op het Christendom; maar de abolitionisten die de slavernij terug hielpen afschaffen waren dan wel weer ‘terug-naar-de-bron’ Christelijk beinvloed.  en bovendien was het ook grotendeeks deel van de moderne ‘overwinning’, waarbij de hele aarde onderworpen werd.De tijd waarin wetenschap, techniek en ontdekkingen groeiden, zijn de tijd geweest waarin we de planeet zoals we die ontdekten, en onze broeders en zusters die we onderwierpen hebben voorzien van littekens en erger. Groei van wetenschap en techniek gaf ons wel de mogelijkheid om te ontdekken, te onderwerpen en uit te buiten, maar daarom geen wijsheid… De vermenging van ons westers superioriteitsdenken, kapitalisme en wetenschap en techniek is integendeel, met of zonder christendom, een recipe for disaster gebleken (tot en met de griep-dekens in het amazone-woud laat in de 20ste eeuw) waarvan de verwoestingen nog niet gedaan zijn…

Waar de ‘wetenschap’ waarden haalt is mij trouwens ook een raadsel. De wetenschap kan de wereld beschrijven, en manipuleren, maar waarden moeten toch ergens anders vandaan komen dan uit de wetenschap. Dus wat ook de invloed is van de wetenschap en techniek op onze cultuur (en op onze arme kreunende planeet, die sinds de explosie van wetenschap en techniek gehavender is dan ooit tevoren) waarden en normen komen ergens anders vandaan. Uit religie, of filosofie, of traditie, of uit onze intuitie en ons aanvoelen misschien, maar niet uit de wetenschap…

Logisch ook dat de ‘juiste’ waarden niet alleen bij Christenen voorkomen, en laten we er blij om zijn dat de mens een neiging heeft tot het ontdekken van die waarden, niet? Maar om te ontkennen dat het christendom hier zware invloed heeft gehad op die waarden is geschiedenisontkenning. (Ik ben heel kritisch tegenover de vermeninging van Christendom en een hele cultuur trouwens…)

Natuurlijk is er veel mis gebeurd met het christendom, toen het verwaterde en het romeinse rijk overnam. Niemand gaat de kruistochten, de heksenvervolging, etc ontkennen (al worden sommige dingen some wel opgeblazen) Maar die dingen zijn op geen enkele manier terug te voeren op christelijke waarden, noch op de woorden van Jezus in de evangeliën, noch op de katholieke volkswaarden van naastenliefde en ‘broederlijk delen’ die ikzelf heb meegekregen als kind in een katholieke school… (waar de waarden nog meer leefden dan het geloof zelf)

Nog een opmerking, misschien is het wel zo dat we, als we ons volgeling van Jezus willen kunnen noemen, terug moeten naar onze roots, dat we als Christenen terug moeten naar iets als een pacifistische gemeenschap die voor de armen zorgt (zoals Shane Claiborne doet bijvoorbeeld), dat we niet mee doen met de oorlogen, de uitbuiting, de vernietiging van de planeet, en de zinloze ratrace. Dat is voor mij ook een worstelen, maar ik vrees dat het niet anders is. En dat we daar niet goed in zijn geef ik toe. En ik sta zelf ook nergens daarin.

Er is dus nog veel werk aan de winkel…

God sta ons bij…

shalom

Bram

de tragische ironie van het nieuwe atheisme

de tragische ironie van het nieuwe atheisme

edit: dit artikel gaat niet in de eerste plaats over atheisme in het algemeen, maar over een heel specifieke stroming ervan, het zogenaamde ‘nieuwe atheisme’, waarvan ik mensen heb gelezen die in mijn woorden geparafraseerd ervan uit lijken te gaan dat elke vorm van geloof (of elke levensbeschouwing die niet samenvalt hun op ‘de rede’ gebaseerd atheistisch materialistisch naturalisme) achterlijk is. Ik vind deze mensen niet achterlijk, en ik kijk op geen enkele manier op ze neer of zo, ik ben het alleen totaal met ze oneens, en vind hun standpunten niet alleen spijtig, maar ook een slechte zaak voor het atheisme op zich, zowel de geloofwaardigheid ervan voor andersdenkenden als de dialoog ervan met gelovigen. En dat betreur ik ten zeerste!

edit 2: Deze post is dus geen aanval op de atheïsmecampagne op zich, maar volgend citaat dat ze op hun facebookpagina gezet hebben is exact het probleem dat ik zie: ‘the inhabitants of the earth are of two sorts; those with brains, and no religion, and those with religion and no brains’  – Al-Ma’ari. Dat is een heel gevaarlijke houding, en al naar gelang hoe je ze interpreteert en serieus neemt een gevaar voor de democratie…

edit #3 de quote staat niet meer op de atheismecampagne-facebook. In de  hoop dat de waarschuwing voor een fundamentalisme dat van dat soort extreem gedachtengoed uitgaat aangekomen is mijn dank daarvoor, ook uit naam van alle mensen op deze planeet met religie, die wetenschappelijk gezien trouwens wél stuk voors tuk over hersenen beschikken.

Recentelijk maakte ik dus een parodie op de beruchte ‘atheistensticker’, en ik heb daar tot nu toe niet zoveel commentaar op gegeven. De reden is duidelijk. Los van het feit dat het design een fruit ella-snoepje zou doen verbleken, vind ik de slogan gewoon niet relevant en weinig zeggend. “Er is waarschijnlijk geen God, durf zelf te denken en geniet van het leven” is natuurlijk een vertaling van de engelstalige ‘atheist bus campaign’ die onder andere door Richard Dawkins begonnen is. Mensen die geloven dat er ‘waarschijnlijk wel een God is’, kunnen evengoed van dit leven genieten en zelf denken als mensen die dat niet geloven… De suggerering dat dat niet zo is vind ik een beetje kinderachtig, maar verder kan het mij eerlijk gezegd weinig schelen.

Atheisme als georganiseerde godsdienst die aan knullige evangelisatiecampganes doet is op zich best een grappig idee, en ik kan niet ontkennen dat wij Christenen (en andere gelovigen) ons ook bezondigd hebben aan de meest smakeloze manieren van geloofsverbreiding… dus dat dat betreft herhaal ik ze, ik wens ze veel succes… Ik hoop alleen dat ze niet de richting van Jack Chick uitgaan…

De slogan is op zich dus redelijk knullig en niet helemaal relevant, zeker niet in een land waar de meerderheid waarschijnlijk als ze al geloven meer vaag ‘ietsist’ zijn dan deel uit te maken van een georganiseerde godsdienst. Maar het ‘nieuwe atheisme’ dat opkomt en waar die bussencampagne mee maken heeft is een iets tragischer zaak… Met proponenten als bijvoorbeeld de eerder genoemde Richard Dawkins, Sam Hitchens en Daniel Denett, is het nieuwe atheisme een reactionaire beweging van zogezegd op de rede gebaseerde wetenschap tegen alle mogelijke vormen van religie.

En dat op een heel onbuigzame manier. Op zich is het nieuwe atheisme dikwijls heel zwart-wit, zoals bijvoorbeeld in hun extreem letterlijke en uit de context getrokken bijbelinterpretaties, of die van eender welk ander heilig boek, of hun extreem beroepen op ‘de rede’.

Op zich betekent het woord ‘atheisme’ alleen maar een niet geloven in God of goden. Zo was één van de beschuldigingen waarmee de eerste christenen vervolgd en ter dood gebracht werden die van atheisme, omdat ze niet geloofden in de goden van de romeinse godsdienst, waarvan er één de keizer was, en die was daardoor beledigd…

Wat zijn de kernpunten van het nieuwe atheisme?

(Verbeter mij als je er meer van weet en ik fout zit in mijn beschrijven van de stroming) Het nieuwe atheisme is niet zomaar gestoeld op een ongeloof in God, maar gebaseerd op een verlichtingsdenken dat zich alleen op de rede wil baseren, en op één of andere manier wil stellen dat de rede en de wetenschap eisen dat wij geloven in een naturalistisch materialisme. Waar die onlosmakelijke verbinding van de rede met naturalistisch materialisme vandaan komt, behalve dan dat die historisch zo gegroeid is in het vorige tijdvak, is mij een raadsel.

En dan kom je aan het probleem. Als de rede (eigenlijk als dogma op een ‘wij zeggen het dus het is zo’-manier)wordt verbonden aan een puur atheistisch materialistisch wereldbeeld, wordt blijkbaar iedereen die wel in God of goden gelooft gedisqualificeerd van redelijk denken en die moet dus niet serieus genomen worden. Ik hoop dat ik hiermee overdrijf, want als dit de basisstelling van het nieuwe atheisme is, zitten we in heel gevaarlijk water…

Als het doel echt een kruistocht is tegen alle vormen van religie, dan is dit misschien wel één van de gevaarlijkste vormen van fundamentalisme die het modernisme ons ooit uitgebraakt heeft. En dat is een heel pijnlijk ironie. Neem de volgende woorden van Dawkins, die eigenlijk volledig los van alle historie-besef zit te schelden op religie: (zie ook de vorige post over fundamentalisme)

“I doubt that religion can survive deep understanding. The shallows are its natural habitat. Cranks and fundamentalists are too often victimised as scapegoats for religion in general. It is only quite recently that Christianity reinvented itself in non-fundamentalist guise, and Islam has yet to do so.”

De grootste ironie is dat een militant atheisme dat bolstaat van zwart-wit dichotomiën en dat alle niet-naturalistische levensbeschouwen niet eens als volwaardige gesprekspartners beschouwt maar ze alleen wil ridiculiseren niet alleen zwaar onverdraagzaam (en in feite totaal ondemocratisch) is, maar ook zelf kans loopt één van de ergste fundamentalistische stromingen van het late modernisme te worden.

Of erger. Niet alleen zou een stroming die alleen atheistisch materialistisch denkende mensen als rationeel erkent het merendeel van alle denkers voor de verlichting uitschakelen (inclusief het merendeel van de Griekse filosofen) of zo herinterpreteren dat ze in je paradigma passen, maar ook opent dit de deur naar een gevaarlijk intellectueel kolonialisme, waarbij de verlichte atheistische mens toch veel slimmer is dan al die achterlijke domme lagere culturen die religie hebben. God behoede ons dat het zo ver komt… Ik hoop dat we als beschaafde mensen in staat zijn om samen te leven zonder op anderen neer te kijken omdat ze anders denken.

Ik hoop dat het zo’n vaart niet loopt, en dat ze niet alleen de rede claimen maar er ook zelf een beetje gebruik van maken, en inzien dat er waarschijnlijk van elk mens, gelovig of ongelovig, iniversitair of ongeletterd, oud of klein kind, van eender welke cultuur, zelfs al zijn we het er niet mee eens, heel veel te leren valt.

En o ja, voor de Dawkins fan: het vliegend spaghetti monster bestaat echt, het is gezien in 2006 in duitsland en in 2008 in china , en er is zelfs een Russische opname uit 1957 waar het op teruggevonden is. De theologische vraagstukkze ontdekking oproept zullen de volgende jaren door theologen uit allerlei religies moeten worden bekeken…

love and peace

Bram

*theïsmecampagne!

en ook op facebook…

Oh nee… we created a monster… de atheistenbus…

christenen doen soms de meest bizarre acties om aandacht te krijgen en het geloof te verbreiden.  Sommige daarvan zijn grafisch en bepaalde van die dingen zijn redelijk bizar, beangstigend of totaal cultureel irrelevant… en meestal lopen we daarbij nog eens achter op de cultuur ook… Of erger…

Maar vrees niet. De atheisten willen ons inhalen. Hun o zo zinnige buscampagne heeft mensen hier in vlaanderen geïnspireerd om hetzelfde te toen…

Mijn vrees:

Ik wens ze veel succes…

***geeuw***

Bram

Geen kruisbeeld meer op kerkhof??? get real!!

ik moet zeggen dat dit artikel in de standaard tot nu toe het enige is dat ik gelezen heb over het onderwerp. Dus misschien heeft het hele voorstel meer nuance (ik hoop dat) maar ik vrees dat ik alleen maar kan zeggen dat ik sprakeloos verbaasd was.

Blijkbaar willen de PS en open-VLd een strengere scheiding tussen kerk en staat. Met nogal verregaande ideëen:

De indieners willen onder meer een algemeen hoofddoekenverbod voor iedereen die een ‘opdracht van openbare dienst uitoefent’. Niet alleen mogen ambtenaren in de uitoefening van hun functie op geen enkele manier hun religieuze of levensbeschouwelijke overtuigingen kenbaar maken, ongeacht of ze in contact komen met het publiek of niet. Het verbod zou bijvoorbeeld ook gelden voor bijzitters en voorzitters van stembureaus.

Voorts mogen op roerende en onroerende goederen met een openbare bestemming geen religieuze tekens meer te zien zijn. Dat zou bijvoorbeeld ook gelden voor begraafplaatsen. Een religieus symbool op een individueel graf zou nog mogen. Maar kruisbeelden aan de ingang van een kerkhof of op een centrale plaats moeten worden verboden. Daarnaast wil het wetsvoorstel komaf maken met het Te Deum dat onder meer wordt georganiseerd ter gelegenheid van de nationale feestdag.

De Apostolische Nuntius, de ambassadeur van de Heilige Stoel in ons land, kan niet langer deken zijn van het diplomatiek korps. Dat moet de diplomaat met de hoogste anciënniteit worden.

Wat denk ik ervan? Is dit scheiding tussen kerk en staat of tussen kerk en cultuur? De woorden die mij te binnen schieten zijn ‘ontekenning van de de geschiedenis van onze cultuur’, ‘fundamentalisme’, ‘discriminatie’ en ‘naieviteit’.  En het lijkt een beetje op een algemene kruistocht tegen godsdienst.

Om te beginnen geloof ik niet in levensbeschouwelijke neutraliteit die vorm krijgt in dit soort van a(nti)theisme. Op deze manier iedereen verbieden een religie te uiten is als iedereen verbieden een huidskleur te hebben. Dat is geen neutraliteit, dan trek je alleen je eigen levensbeschouwing (een antitheistisch vrijzinnig humanisme veronderstel ik) voor op de andere. Zeker in de naam van pluralisme of verscheidenheid lijkt mij dat eerder Orwelliaanse Nieuwspraak dan iets anders… Voor diegenen die 1984 niet gelezen hebben; daar wordt de oorlog gevoerd door het ministerie van liefde, en constante geschiedenisvervalsing door het ministerie van waarheid.

Sorry mensen om het lege ballonnetje door te prikken, maar een absolute ‘neutraliteit’ is een illusie. En vrijzinnig atheisme is evengoed een levensbeschouwing als alle anderen. Zelfs al zou je beroep doen op het feit dat dat hier mogelijk de meerderheid zou hebben dan nog blijft het één van de vele opties. En ik zie geen enkele reden om dat neutraler te vinden dan Christendom, Islam of Siberisch shamanisme… Het is niet neutraal, en op zo’n agressieve manier zeker niet. Wie dat wel denkt zit met serieuze blinde vlekken en moet zijn oogkleppen eens afzetten.

Ik vind het inderdaad ook fundamentalistisch, en eigenlijk verbaasd het mij dat europenanen in dit postmoderne tijdvak nog zo denken. Maar ja, de oude krokodillen komen nog uit de tijd van de dinosaurussen zullen we zeggen he… Maar het getuigt van geen enkele binding met de tijdsgeest, behalve dan misschien met een Dawkinsiaans atheistisch fundamentalisme. Maar dat heeft bij mijn weten nooit gepretendeerd pluralistisch te zijn en open te staan voor anderen.  Zo’n afkooksel ervan is zelfs een belediging van atheisme en vrijzinnig humanisme, waar ik eigenlijk meer van verwacht dan dit soort van gekronkel. Dit soort van wetsvoorstellen zal hun hele levensbeschouwing weinig goed in de ogen van eender welke gelovige trouwens. Alsof we nog wat meer vakjes en polarisatie nodig hebben… Dat gaat de verscheidenheid zeker ten goede komen ja…

Het verwijderen van kruisbeelden van een kerkhof zou ook een nodeloze verarming van onze cultuur zijn, en een ontkenenn dat onze europese cultuur er meer dan 1500 jaar Christendom op heeft zitten. Ik heb al wel mooie kruisbeelden gezien op kerkhoven, en die verwijderen zou mij doen denken aan de Taliban die eeuwenoude boedda-beelden kapot schiet omdat ze ‘een belediging voor de Islam’ zijn.  Ik werwacht eigenlijk meer van weldenkende mensen met mooie woorden.

Verder lijkt het mij heel ongezond dat ‘ambtenaren in de uitoefening van hun functie op geen enkele manier hun religieuze of levensbeschouwelijke overtuigingen kenbaar mogen maken, ongeacht of ze in contact komen met het publiek of niet’. Dat lijkt me idd sterk tegen de vrijheid van mening, de vrijheid van eredienst, de gewetensvrijheid en de godsdienstvrijheid in te gaan. En bovendien, vrijzinnig atheisme of eender wat voor anti-religieuze houding hoort evengoed in zo’n rijtje thuis. Of gaan ze daan weer inconsequent over tot Orwelliaanse dubbeldunk?

Ik vind het spijtig, en dat zeg ik niet alleen als gelovige. dit soort van fundamentalisme is in de praktijk niet uit te voeren (zeker niet als ze consequent omgaan met hun eigen levensbeschouwing), en gaat ons zeker niet verder brengen, en mensen beknotten.

Moge God onze politiekers wijsheid geven

shalom

Bram

de ‘religiometer’ van Anne Provoost

Ik kwam dit tegen toen ik aan het surfen was. De tabel is gemaakt door Anne Provoost, een atheist dus, en komt van hier: best interessant! http://www.anneprovoost.be/nl/index.php/BemindeOngelovigen/Fragment

Ik vroeg me af of iedereen zich hier in één van de stappen kan vinden… Ikzelf namelijk niet vrees ik.

(de uitdrukking ‘spreken in tongen’ is trouwens helemaal verkeerd gebruikt!)

Eerste graad: Je staat in de wereld, maar je hebt op geen enkele manier het gevoel dat je deel uitmaakt van wat je ‘een groter geheel’ zou noemen.Tweede graad: Je leeft met het gevoel dat je deel uitmaakt van een groter geheel, je voelt verbondenheid, maar je gelooft geen moment dat het grotere geheel afhangt van een kracht die buiten de wetten van de natuurkunde valt. Als in situaties van zogenaamde singulariteit de natuurwetten niet meer opgaan, is er voor jou nog altijd geen sprake van iets bovennatuurlijks, wel van andersoortige, aan relativiteit onderhevige natuurwetten.

Derde graad: Je leeft met het gevoel dat je deel uitmaakt van een groter geheel, maar je stelt dat je niet kunt weten of de grootheid die je ervaart binnen of buiten de wetten van de natuurkunde valt.

Vierde graad: Je gelooft dat de grootheid die je ervaart wel degelijk iets is wat de wetten van de natuurkunde overstijgt, maar je noemt het bewust niet ‘god’ omdat dat begrip te beladen is. Je vindt geen enkel begrip goed genoeg, dus je opteert voor ‘iets’: ‘Er moet toch íéts zijn!’

Vijfde graad: Je gelooft dat de grootheid die je ervaart een bovennatuurlijke kracht is. Je noemt die ‘God’. ‘God’ staat buiten de materie en kan alles zijn. Het is een aanwezigheid, meer is er niet van bekend.

Zesde graad: Je gelooft in het bovennatuurlijke. De onstoffelijke kracht van graad 5 is verpersoonlijkt. ‘God’ bezit menselijke kenmerken. Hij kan liefdkt. e voelen, aandacht geven, teleurgesteld zijn, hoop koesteren. Hij is volstrekt onmachtig, maar hij weet wel alles van je want ‘de haren op je hoofd zijn geteld’.

Zevende graad: ‘God’ is meer dan de aandachtige, verpersoonlijkte aanwezigheid van graad 6. Hij heeft ook plannen met je. Die plannen zijn niet altijd even doorgrondelijk.

Achtste graad: ‘God’ heeft niet alleen plannen met jou, hij heeft ook plannen met de wereld en met de andere mensen, met álle andere mensen, of ze nu gelovig zijn of niet. Niets gebeurt zonder zijn betrokkenheid.

Negende graad: ‘God’ omschrijft zijn plannen en doelstellingen zo duidelijk dat er wetten en regels uit af te leiden zijn. De meeste wetten en regels betreffen de menselijke ethiek. Verder bepaalt hij je visie op het ontstaan van hemel en aarde, leven en dood, god en mens. Er zijn straffen voorzien voor wie zich niet aan de regels houdt, en beloningen voor wie dat wel doet, zoals er ook straffen zijn voor wie de visie op het universum die wordt voorgeschreven niet aanvaardt, en beloningen voor wie dat wel doet. Je weet niet hoe je later zult worden verloond, maar je gaat ervan uit dat ‘God je niet zal teleurstellen’.

Tiende graad: Omdat ‘God’ zijn doelstellingen op aarde alleen door de mens kan bereiken, zet hij jou in om zijn wetten en regels te openbaren, toe te lichten (‘te spreken in tongen’), te implementeren, af te dwingen. In een doorgeschoten vorm kan dit betekenen dat hij jou als instrument inschakelt om op te treden wanneer iemand de door ‘God’ voorgeschreven visie en wetten niet aanvaardt.

Als we bricoleren waar ik het mee eens kan zijn krijgen we: (4) Je gelooft dat de grootheid die je ervaart wel degelijk iets is wat de wetten van de natuurkunde overstijgt. (5) Je noemt die ‘God’. ‘God’ staat buiten de materie. (6) God’ bezit menselijke kenmerken. Hij kan liefdkt. e voelen, aandacht geven, teleurgesteld zijn, hoop koesteren. (…) hij weet wel alles van je want ‘de haren op je hoofd zijn geteld’. (7) Hij heeft ook plannen met je. Die plannen zijn niet altijd even doorgrondelijk. (8) hij heeft ook plannen met de wereld en met de andere mensen, met álle andere mensen, of ze nu gelovig zijn of niet. Niets gebeurt zonder zijn betrokkenheid. (9)God’ omschrijft zijn plannen en doelstellingen zo duidelijk dat er wetten en regels uit af te leiden zijn. (10)Omdat ‘God’ zijn doelstellingen op aarde alleen door de mens kan bereiken, zet hij jou in om zijn wetten en regels te openbaren, toe te lichten.

Misschien zit ik nog het beste op 8, omdat de 2 stappen erna te ver gaan in absolutistische richting: bij 9 ben ik het totaal oneens met ‘zoals er ook straffen zijn voor wie de visie op het universum die wordt voorgeschreven niet aanvaardt’: Dan zouden alle joden, eerste christenen, middeleeuwers, etc… per definitie verdoemd zijn, of misschien wij wel omdat de het eerste eeuwse joodse wereldbeeld niet volgen… Ik denk het christelijk geloof niet vasthangt aan een wereldbeeld, maar in elk wereldbeeld opnieuw vertaald moet worden. De inquisitie dacht anders en iedereen die het geocentrische wereldbeeld verwierp kon het wel eens heel warm krijgen… Maar ik ben postmodern zeker? Zowiezo zijn er verschillende wereldbeelden geweest voor het onze in de geschiedenis van he christendom…

bij 10 zou het begin een parafrase van moeder theresa kunnen zijn, maar afdwingen is totaal uit den boze vrees ik. Dus ikzelf voel me ergens tussen 8, 9 en 10…

Waar plaats je jezelf? Voor traditionele evangelicals wordt het meestal 10 denk ik. (Al zou ik zelf denken dat straffen voor een verkeerd wereldbeeld slechte theologie is voor veel mensen, of ben ik te hoopvol?)

En Waar plaatsen we bijvoorbeeld de ‘emerging church’? Waar plaatsen we shane Claiborne? Of is de ‘religiometer’ door en door modernistisch?

shalom

Bram

nog een cartoontje (russells teapot)

russells teapot

de ondraaglijke vermoeiendheid van post-idealisme…

Soms als ik spreek met mensen van de vorige generatie, die jong waren zo ergens rond de jaren ’70, dan hoor ik verhalen over hoe ze als jongeren de wereld wilden veranderen en zo. Over vanalle wilde plannen om alles te verbeteren, om het verkeerde systeem omver te gooien en ga zo maar door. Zoals we allemaal kunnen zien is dat blijkbaar niet gelukt. De hippies zijn op één of ander moment ofwel in de goot gevallen, ofwel inde wildernis verdwenen, ofwel zoals de meeste ter zijner tijd in yuppies veranderd en in het systeem opgenomen, en er is weinig veranderd, toch niet in de goeie richting. en wat er mis was is voor het merendeel niet opgelost, maar integedeel een stuk erger geworden.

Maar als ik kijk naar mijn generatie (‘twenty-something’)en zeker de nog iets jongeren dan is er een tegengestelde houding dan die van de vorige generatie. Een basishouding van alles wat maar de wereld wil veranderen en beter maken gewoon uitlachen. Er wordt op neergekeken. Waarschijnlijk is het ontstaan uit een soort moeheid met al die dromers die weinig deden en waardoor er weinig veranderd is… Misschien heeft het ook te maken met ons vlaamse nihilisme, dat in de alternatieve commerciele subcultuur door allerlei stubru- en humo-toestanden nog steeds sterk gevoed wordt. En we zitten liever voor onze TV, en we worden liever geamuseerd door de massamedia, verdoofd door brood en spelen.

Ik zou het zelf een soort van ‘post-idealisme’ noemen, al is het misschien zelfs meer anti-idealisme. In dat laatste geval is er hoop op een dialectische synthese, al weet ik niet hoe die eruit zou zien… Maar het kan niet zo blijven, dus ik blijf hoop hebben… Ik weet niet wat er mis gebeurd is inde jaren 70, maar het proberen om de wereld te veranderen was zeker niet fout. Misschien hebben we vooral niet genoeg volgehouden…

Ik kan mij nog herinneren dat ik kind was. Ik was begaan met het milieu, en mijn vriendjes ook. We geloofden dat het belangrijk was om er iets aan te doen. Ik had het domme idee dat iedereen dat belangrijk vond. Maar dat bleek niet zo te zijn. Ik weet dat ik enorm verbaasd was hoe negatief en neerbuigend de mensen van humo waren over Sting zijn pogingen om mee te helpen het regenwoud te redden. En ik kan er nog steeds niet bij dat je op zoiets neerkijkt en het uitlacht.

Zelf vind ik het persoonlijk een redelijk laffe houding. De humo-achtige anti-idealist die in niets meer wil geloven dat de wereld positief kan veranderen. Wat vooral ronduit dom is is de houding die denkt boven alles en iedereen te staan die nog in iets goed, positief en veranderend wil geloven en ervoor gaan, en die dan meent dat ‘de waarheid’ erin bestaat dat alles hard, negatief, pessimistisch en weetikwat moet zijn. En dat je dan beter in je zetel kan zitten en TV kijken, of radiohead luisteren… Want de mode is nu eenmaal dat je niet te radicaal mag zijn, behalve dan in middelmatigheid en cynisme. En ondertussen kunnen we vanuit onze zetel toekijken en zien dat het niet lukt om iets te verbeteren… Of gewoon ons verdoven…

Maar nee,
je mag nergens in geloven
dat is naief
je mag nergens echt voor gaan
dat is naief
wees niet zo storend!

Maar we zijn geen neutrale waarnemers. Wij zelf allemaal samen zijn deel van deze wereld, en door er mee in te draaien zijn we zelf een klein radertje in een vierkant draaiend systeem dat richting afgrond gaat. Hoe dom is het om iedereen die daar iets aan wil doen uit te lachen terwijl we zelf mee blijven draaien??? Eén van de verkeerde ideëen van deze moderne tijd is dat er zoiets kan zijn als een neutrale waarnemer, die buiten en boven de wereld staat waarijn hij zich bevindt. Eén die dus niet mee verantwoordelijk is. Dat is Bullshit!

Sorry.
Ik ben het beu.
Ik wil het niet meer.

Ik wil verandering.
Om te beginnen in mijn eigen leven.

ik wil niet alleen dromen, maar doen.
Wist ik maar waar te beginnen.

Love rescue me
Love rescue us

Hier ben ik, zend mij!

shalom

Bram

Peter Rollins: “Ik ontken de opstanding”

We gaan nog eens naar de filosofische theoloog Peter Rollins, die op zijn blog een berichtje heeft gepost getiteld: “My Confession: I deny the Resurrection“.

Een zeer shoquerend uitziende titel, die de meeste orthodoxe en zeker evangelische Christenen zou doen denken dat de genoemde heer Rollins simpelweg géén van hen is. Maar er is meer aan de gang dan dat, en ik vertaal even losjes wat hij heeft gezegd (in het calvin college nog wel, of all places…) om dat te laten zien:

“Zonder aarzeling wil ik volledig en compleet bevestigen dat ik de opstanding van Christus ontken. Dit is iets wat iedereen die me kent je zou kunnen zeggen, en ik ben niet bang om dat publiek te zeggen, wat mensen ook mogen denken.

Ik ontken de opstanding van Christus elke keer weer wanneer ik niet dien aan de voeten van de onderdrukten, elke dag dat ik mijn rug keer naar de armen. Ik ontken de opstanding van Christus wanneer ik mijn oren sluit voor de schreeuw van de vertrapten en mijn steun geef aan een onrechtvaardig en corrupt systeem.

Maar ondanks dat zijn er momenten dat ik de opstanding bevestig, hoe weinig en hoe ver ze ook zijn. Ik bevestig ze wanneer ik opsta voor zij die gedwongen worden om te leven op hun knieën, wanneer ik spreek voor diegenen wiens tong uitgerukt is, wanneer ik ween voor zij die geen tranen meer hebben om te huilen.”

dit doet me denken aan dat stukje van dc-talk, een stukje gebabbel dat aan het nummer ‘jesus freak’ geplakt is: “The greatest single cause of atheism in the world today is Christians who acknowledge Jesus with their lips, then walk out the door and deny Him by their lifestyle. That is what an unbelieving world simply finds unbelievable.” (van Brennan Manning eigenlijk)

verder word ik er gewoon stil van…

shalom

Bram