Het kruis kan nooit een nederlaag lijden (E. Stanley Jones)

Sterk citaat over het kruis van Jezus, uit de tijd toen Nederlands nog een geschreven gij-vom had (De Engelse editie ‘the Christ of the Indian road’ dateert van 1928, ik weet niet van wanneer de vertaling is:

Het kruis kan nooit een nederlaag lijden, want het is zelf een nederlaag en ge kunt een nederlaag geen nederlaag toe brengen! Ge kunt geen gebrokenheid breken. Het begint met een nederlaag en aanvaardt dit als een weg ten leven. Maar juist daarin vindt het zijn overwinning. Het voelt zich nooit overwonnen, want het verandert iedere tegenkanting in een hulp, iedere moeilijkheid in een deur, ieder kruis in een middel ter verlossing.

(E. Stanley Jones)

Die ouderwetse Linkse rakkers van een kerkvaders toch…

Ik weet dat onze Westerse ‘links’ en ‘rechts’ dichotomie op politiek vlak weinig behulpzaam is, maar omdat mensen er nu eenmaal gebruik van maken wil ik even doen alsof ze inderdaad bruikbaar is…

Om één of andere reden worden Christenen dikwijls geassocieerd met ‘rechtse’ politiek. Wat in de praktijk waarschijnlijk wel dikwijls zo is, maar kijkend naar de bijbel en de kerkgeschiedenis vind ik dat toch redelijk vreemd. En ik vrees zelfs dat een aantal rechtse punten gewoon niet te verzoenen zijn met de bijbel, en met een groot deel van de Christelijke traditie. Zelfs de paus is, voor rechtse conservatieven toch, op economische, vlak redelijk ‘links’. Maar dat is nog niks vergeleken met de kerk uit handelingen, Fransicus, de eerste anabaptisten of veel andere Christenen  uit de geschiedenis, en met de bijbel zelf.

Laten we beginnen met een stukje kerkgeschiedenis

D e eerste christenen schreven dat als ze niet genoeg voedsel hadden voor de hongerige mensen die aan de deur kwamen, de hele gemeenschap ging vasten totdat iedereen een maaltijd kon delen. Wat een ongelooflijke economie van liefde. De eerste christenen zeiden dat als een kind sterft terwijl een christen extra voedsel heeft, hij schuldig is aan moord. Een van de kerkvaders, Basilius de Grote, zei het in de vierde eeuw zo: ‘Als iemand een man van zijn kleren berooft, noemen we hem een dief. En iemand die een naakte zou kunnen kleden, maar het niet doet – zou hij niet hetzelfde zijn? Het brood in je kast is van de hongerigen. De mantel in je kledingkast is van de naakten. De schoenen die je weg laat rotten, zijn van de berooiden.‘ Of in de woorden van Dorothy Day: ‘Als je twee jassen hebt, is er eentje van de armen.’ Geen wonder dat Johannes de Doper zo’n koppeling maakte tussen herverdeling en bekering:’Bekeer je, want het koninkrijk van de hemel is nabij’ en:’Wie twee stel onderkleren heeft, moet delen met wie er geen heeft’.
[Shane Claiborne, The irresistible revolution]

De hier geciteerde Basilius de Grote is niet zomaar een marginale linkse rakker die op café zijn mening verkondigde maar waar verder niemand naar luisterde, maar één van de drie Cappadocische Vaders, die minstens even belangrijk zijn voor de Oosterse kerk als Augustinus, voor veel protestanten en katholieken de oppperkerkvader, voor de Westerse kerk… Eén van de belangrijkste stemmen uit de vroege kerk die, die de door Shane aangehaalde woorden van Johannes de doper en Jezus actualiseert op een radicale manier…

Op zich is de bijbel trouwens even radicaal:

Jacobus 2:
14 Broeders en zusters, wat heeft het voor zin als iemand zegt te geloven, maar hij handelt er niet naar? Zou dat geloof hem soms kunnen redden? 15 Als een broeder of zuster nauwelijks kleren heeft en elke dag eten tekortkomt, 16 en een van u zegt dan: ‘Het ga je goed! Kleed je warm en eet smakelijk!’ zonder de ander te voorzien van de eerste levensbehoeften – wat heeft dat voor zin? 17 Zo is het ook met geloof: als het zich niet daadwerkelijk bewijst, is het dood. 18 Maar dan zegt iemand: ‘De een gelooft, de ander doet.’ Laat mij maar eens zien dat je kunt geloven zonder daden; ik zal u door mijn daden tonen dat ik geloof. 19 U gelooft dat God de enige is? Daar doet u goed aan. Maar de demonen geloven dat ook, en ze sidderen. 20 Dwaas, wilt u het bewijs dat geloof zonder daden nutteloos is?

Het idee van geloven als iets intellectueel dat los te koppelen is van de rest van ons leven is sowieso een moderne illusie, die waarschijnlijk mee heeft geholpen met het dechristianiseren van het Westen. Maar  vooral de houding van de Amerikaanse conservatieven met hun nadruk op strikt kapitalisme en individualistisch anti-socialisme (gebaseerd op de ‘wet van de sterkste’, terwijl ze heel ironisch op wetenschappelijk vlak evolutie volledig verwerpen) staat hier volledig haaks tegenop…

Zelfs de apostel Paulus, voor protestanten en fundamentalisten toch wel de top en ‘het van het’ in de schriftelijke canon zou nooit aan de kant staan van de ‘American dream’. Aan zijn leerlijk Timotheüs schrijft hij bijvoorbeeld het volgende:

1 Tim 6
6 Voor wie tevreden is met wat hij heeft, is het geloof grote winst. 7 Wij hebben niets in deze wereld meegebracht en kunnen er ook niets uit meenemen. 8 Wij hebben voedsel en kleren, laten we daar tevreden mee zijn. 9 Wie rijk wil worden, staat bloot aan verleiding, raakt in een valstrik en valt ten prooi aan dwaze en schadelijke begeerten die een mens in het verderf storten en ten onder doen gaan. 10 Want de wortel van alle kwaad is geldzucht. Door zich daaraan over te geven, zijn sommigen van het geloof afgedwaald en hebben ze zichzelf veel leed berokkend.

‘Linkse zever’ voor iemand die gelooft in de ‘American dream’ natuurlijk…

Onrealistisch gezever voor de verlichte moderne mens…

sja….

 

 

Gods toorn en de zonde serieus nemen?

Ik krijg soms het idee dat veel van de mensen die ‘de zonde meer serieus willen nemen’ zelf de zonde meer serieus mogen gaan nemen. Als de zonde tot ofwel individuele daden van individuën ofwel tot iets vreselijks waar we sowieso schuldig aan zijn en dus naar de hel gaan (waarbij een leugentje om bestwil even erg is als het uitmoorden van 6 miljoen joden, zigeuners, homo’s en andersdenkenden bij wijze van spreken) blijven we teveel hangen in de wettelijke metafoor van de zonde, die maar één aspect van de zonde is.

De zonde is een kracht die menselijke verantwoordelijk overstijgt en die over de hele schepping hangt, maar die verslagen is door Jezus in de opstanding (Christus victor)… Gerechtigheid is het kwaad ongedaan maken (recapitulatie) veeleer dan simpel de schuldigen straffen.

Gods ‘toorn’ is niet iets dat op zichzelf staat, komt juist uit Zijn Liefde, de zonde maakt Zijn geliefde schepping en schepselen kapot, en hoe meer liefde, hoe meer God die zonde zal haten en willen vernietigen en volledig uitbannen… En durf dat geen ‘onorthodox’ idee noemen, ik heb het van een oosters orthodox christen! :p

(van een comment die ik hier geplaats heb over een discussie die origineel over Rob Bells ‘love wins’ gaat, en gestart is met een artikel dat achter de ND betaalmuur zit en ik dus niet kan lezen. Deze reactie op zwakgeloven is ook zeer interessant!)

shalom

Bram

Onze zuster, moeder Aarde

(Omdat dat katholieke kerk binnenkort bezig is met de Ecokerk-actie ‘de aarde op vakantie’ dacht ik dat ik bij wijze van bijval deze blogpost van op mijn Engelse blog best eens kon vertalen!)

En dan nu iets heel anders, maar daarom niet minder belangrijk, namelijk hoe bekijken en behandelen we onze zuster, Moeder Aarde, als Christenen?

Voor zij die denken dat het gebruiken van een titel als deze geïnspireerd is op vage new-age ideëen en pantheïstische Gaia-verering, je mag nog twee keer raden. Maar in feite citeer ik hier één van de belangrijkste en invloedrijkste Christenen van de laatste 2000 jaar, Fransiscus van Assisi, in zijn bekende zonnelied.

Dit lied/gebed is zo belangrijk dat ik hier de hele tekst geef:

Allerhoogste, almachtige, goede Heer,

van U zijn de lof, de roem, de eer en alle zegen.

U alleen, Allerhoogste, komen zij toe

en geen mens is waardig uw naam te noemen.

Wees geprezen, mijn Heer met al Uw schepselen,

vooral door mijnheer broeder zon,

die de dag is en door wie Gij ons verlicht.

En hij is mooi en straalt met grote pracht;

van U, Allerhoogste, draagt hij het teken.

Wees geprezen, mijn Heer, door zuster maan en de sterren.

Aan de hemel hebt Gij ze gevormd, helder en kostbaar en mooi.

Wees geprezen, mijn Heer, door broeder wind

en door de lucht, bewolkt of helder, en ieder jaargetijde,

door wie Gij het leven van uw schepselen onderhoudt.

Wees geprezen, mijn Heer, door zuster water,

die heel nuttig is en nederig, kostbaar en kuis.

Wees geprezen, mijn Heer, door broeder vuur,

door wie Gij voor ons de nacht verlicht;

en hij is mooi en vrolijk, stoer en sterk.

Wees geprezen, mijn Heer, door onze zuster, moeder aarde,

die ons voedt en leidt,

en allerlei vruchten voortbrengt, bonte bloemen en planten.

Wees geprezen, mijn Heer, door wie omwille van uw liefde

vergiffenis schenken, en ziekte en verdrukking dragen.

Gelukkig wie dat dragen in vrede,

want door U, Allerhoogste, worden zij gekroond.

Wees geprezen, mijn Heer, door onze zuster de lichamelijke dood,

die geen levend mens kan ontvluchten.

Wee hen die in doodzonde sterven;

gelukkig wie zij in uw allerheiligste wil vindt,

want de tweede dood zal hun geen kwaad doen.

Prijs en zegen mijn Heer,

en dank en dien Hem in grote nederigheid.

Over elk vers van het zonnelied kan een hoop gezegd worden, maar ik heb de tijd noch de kennis om daar mee bezig te zijn. Wel kan ik wijzen op de parallellen die er te zien zijn met psalm 148, waarin de natuurelementen en schepselen allerlei worden opgeroepen om God te prijzen. Dit thema vinden we meer in de bijbel, dat niet alleen mensen God aanbidden, maar dat de hele Schepping dat doet. Zoals in ‘laat de bomen van het veld in hun handen klappen’

Als we nu eens teruggaan naar ‘onze zuster, Moeder Aarde’. De aarde en haar ecosystemen maken deel uit van dezelfde Schepping waarvan ook wij een deeltje zijn, vandaar het woord ‘zuster’ dat Fransiscus gebruikt. Maar ze geeft ons ook alles wat we nodig hebben om in leven te blijven, dus kan ze ook als een moeder beschouwd worden. God heeft ons op deze planeet geplaatst en in dit globaal ecosysteem, waar er maar ééntje van is. Als we het vernielen, blijft er voor ons niks over!

Misschien een kleine opmerking: Ik zie Moeder aarde niet als een persoonlijke entiteit, ik gebruik de woorden alleen als metafoor. Maar ook zogenaamd wetenschappelijk materialistisch reductionisme doet de natuur weinig eer aan, en we kunnen zeker een beetje verzet gebruiken tegen dat soort naturalisme! Leven bestaat uit veel meer dan alleen materie en alle dingen die wetenschappelijk wegverklaard kunnen worden , en die manier van denken is een belediging aan het adres van de Opperste Kunstenaar!

Alles in deze Schepping is inderdaad het werk van Gods handen, die toch de Opperste Kunstenaar is. Als ik een kunstwerk zou maken, en iemand zou het vernielen, het helemaal niet respecteren, en uiteindelijk ontmantelen om er meer geld mee te kunnen verdienen, zou dat voor mij heel pijnlijk zijn. Ik denk dat het hetzelfde is met God. Als we opgedragen worden door Jezus in het grote gebod om van God te houden met alles qat we zijn, houdt dat ook in dat we van de Schepper moeten houden. En we kunnen de Schepper niet respecteren als we niet eens respect kunnen opbrengen voor Zijn schepping!

Hoe zit het met onze verantwoordelijkheid die we hebben om ‘de tuin te verzorgen’? Ik denk dat de recente groei van interesse in het concept van creation care onder evangelische Christenen niet onbelangrijk is. We worden soms beïnvloed door afschuwelijke theologiën die de hele Schepping bekijken als wegwerpproduct, vermist heel deze materiële wereld toch maar vernietigd zal worden door God en alle goede gelovigen opgenomen worden naar de hemel. Maar deze ideëen zijn in feite meer een gnostisch dualisme dan bijbels Christendom. Zoals de apostolische geloofsbelijdenis zegt, geloven we in de ‘opstanding van het lichaam’ in een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, zoals het boek openbaring het noemt. De hele incarnatie van Jezus bewijst dat de Schepping voor God van heel veel belang is!

Dus is mijn vraag nu: Wat denken jullie over onze zuster, Moeder Aarde? Hoe tonen jullie als Christen respect voor de Opperste Kunstenaar en het werk van Zijn handen?

(En dan heb ik het nog niet eens over al onze broeders en zusters op deze planeet, waarvan Jezus zegt dat we van hen moeten houden als van onszelf. Zetten we ons in voor zij die het minder goed hebben dan ons?)

Shalom

Bram

boekbespreking: Andrew Marin – Love is an orientation

Titel: Love is an orientation, Elevating the conversation with the gay community
Auteur: Andrew Marin
Voorwoord door: Brian McLaren
Uitgeverij: IVP books
Jaar van uitgave: 2009
ISBN: 978-0-8308-3626-0
Taal: engels
quotering (op 5): *****

Holebi’s en conservatieve Christenen, het blijft dikwijls een moeilijke kloof om te overbruggen, waarbij er aan beide kanten serieuze problemen zijn met de andere kant. Beide groepen zitten vol met oordelen over de andere, en veel dialoog is er dikwijls dan ook niet, eerder wederzijdse afkeer en afwijzing, en mensen die diep gekwetst zijn tot in de kern van wat ze als hun identiteit beschouwen.

De Amerikaan Andrew Marin staat zelf aan de kant van de conservatieve Christenen. Hij is de stichter van de naar hem genoemde Marin foundation, die probeert bruggen te bouwen tussen de holebi-gemeenschap en evangelische Christenen, zonder één van de kanten tekort te doen. Zijn boek is een belangrijke stem in een zeer moeilijke discussie, die meestal zelfs uit de weg wordt gegaan ofwel doodgeschreeuwd met moordende wederzijdse veroordelingen.

Het verhaal van Andrew is interessant. Als homofobe student in een conservatieve Christelijke omgeving, die woorden als ‘gay’ en ‘faggot’ als scheldwoord gebruikte, krijgt hij de schok van zijn leven als zijn drie beste vrienden, 2 meisjes en een jongen, onafhankelijk van elkaar op ongeveer 3 maanden tijd ‘uit de kast komen’ en aangetrokken te blijken zijn tot hetzelfde geslacht. Andrew’s wereld stort in elkaar, en hij gaat op zoek naar antwoorden op zijn vragen (gaan zijn vrienden nu per definitie naar de hel?) en dat doet hij heel grondig: hij kiest ervoor om zich onder te dompelen in de homo-scene, om de wereld die hij niet kent te leren kennen. (Hij woont trouwens nog steeds als getrouwde hetero-man met zijn gezin bewust in een homo-buurt)

Langzaam leert hij een heel andere wereld kennen, met nieuwe vrienden, en leert hij de mensen kennen achter wat voor sommige conservatieve religieuze mensen alleen maar een theologische kwestie is, mensen die gediscrimineerd worden, mensen die vriendschap en liefde zoeken zoals iedereen, en soms mensen die zeer zwaar gekwetst zijn door zij die zich Christen noemen, maar die blijkbaar toch niet met zoveel liefde omgaan met wie anders is, zoals Christus zelf deed.

In het boek vinden we verder een interessante beschouwing op alle bijbelverzen (6 in totaal) die gebruikt worden om homoseksualiteit als zonde te categoriseren, alsmede als een aantal interessante beschouwingen vanuit het standpunt van de holebi-wereld die naar het Christendom kijkt. Zelfs al is de Amerikaanse situatie soms sterk verschillend dan nog denk ik dat we veel kunnen leren van de houding van Andrew’s ervaringen en houding.

Een boek als dit zal een aantal mensen teleurstellen. Sommigen zullen vinden dat Andrew te ver gaat aan de ene kant, anderen dat hij niet ver genoeg gaat. Maar of we met de theoretische theologie eens zijn of niet (hij laat zelf een aantal dingen in het midden), de praktijk van Andrews leven is een goed voorbeeld van iemand die Jezus volgt op het vlak van de liefde voor zij die door velen afgewezen worden, en dan tragisch genoeg vooral door religieuze mensen…. Een boek dat ons herinnert aan wat we als volgeling van Jezus eigenlijk zouden moeten weten: Mensen zijn belangrijker dan ons gelijk halen… En als Christen is het verkeerd om neer te kijken op eender welke bevolkingsgroep, en mogen we niemand afschrijven!

Een aanrader dus voor evangelische en andere Christenen om hun blik te verruimen en de ogen open te doen voor de mensen achter wat soms bekeken wordt als een ‘theologische kwestie’, en naar hen te kijken met Jezus’ ogen.

shalom

Bram

boekbespreking: Michael Spencer – Mere Churchianity

Titel: Mere Churchianity, finding your way back to Jesus-shaped spirituality
Auteur: Michael Spencer
Uitgeverij: Waterbrook press
Jaar van uitgave: 2010
ISBN: 978-0-307-45917-6
Taal: engels (nederlandse vertaling is op komst)
Quotering (op 5): *****

De begin 2010 veel te jong overleden Michael Spencer is een legende in de wereld van Christelijke blogs: sinds 2000 runde hij de ‘internet monk‘ blog met een zeer interactieve gemeenschap van enkele duizenden lezers, die trouwens nog steeds door een aantal vrienden van hem onderhouden wordt en soms artikelen heeft die zeer de moeite zijn. Begin dit jaar, vlak na het afwerken van zijn eerste en enige boek is Michael redelijk plots aan kanker overleden, wat een groot verlies is, niet alleen voor zijn familie omgeving, maar voor de vele mensen die hij inspireerde doorheen zijn werk op het internet. Maar zijn werk blijft doorleven in zijn schrijven, zowel op het internet als doorheen dit boek.

Een boek dat sommige evangelische Christenen waarschijnlijk heel oncomfortabel gaat doen voelen. De titel ‘mere churchianity’ of ‘onversneden kerkdom’ is een parodie op een boek waarin C.S. Lewis het Christendom uitlegde (‘mere christianity’ of in het nederlands ‘onversneden Christendom’), maar het punt van Spencer is juist dat het ‘kerkdom’ waarin hij opgegroeid is weinig met Jezus te maken heeft, en hij gaat op zoek naar wat hijzelf een ‘Jesus-shaped spirituality’ noemt, en legt daarbij een aantal pijnpunten bloot van de evangelische subcultuuur.

Zo komt het nalopen van allerlei hypes aan bod, de oneerlijkheid en blinde vlekken die Christenen soms hebben, de pretentie van ‘bijbel-gelovend’ te zijn maar eigenlijk alleen een aantal zelf uitgezochte bijbelverzen te kennen en prediken, het prediken van allerlei programma’s maar niet Christus, de vreemde manier waarop Christenen soms omgaan met vriendschappen, en vele andere frustraties die al velen de kerk uit gejaagd hebben.

Michael Spencer zelf wist heel goed waarover hij sprak, hij kende het probleem van alle kante; hij was een predikant, jeugdleider en leraar in de amerikaanse baptistenkerk die soms redelijk fundamentalistisch kan zijn, en begint zijn boek met een ervaring waarvan hij pas dertig jaar later de volledige significantie van begrijpt: Op een dag gaat hij met een ongeinteresseerde jeugd-groep naar een fastfood-restaurant, waar zijn bende het beest uithangt en onder andere een zoutvat molt. Acheraf krijgt hij een brief van de dienster, die een ex-lid was van de kerk waar hij zelf in de leiding zat. In die brief waarschuwt ze Michael dat het soort van Christendom dat hij en zijn jeugdgroep uitdragen haar ervan overtuigt dat Jezus niet bestaat. Auch… Is het soms echt zo dat onze Christelijke subcultuur ver verwijderd is van alles wat Jezus ons kwam brengen?

Werd de brief op dat moment weggelachen, op het moment dat hij zijn boek schrijft is Michael duidelijk onder de indruk van de tragische waarheid waar het atheistisch geworden meisje hem op wijst: Het ‘kerkdom’ zoals hij dat kent uit zijn baptistenkerk, of in het algemeen zelfs in veel fundamentalistische en evangelische kerken, heeft soms heel weinig met Jezus te maken. Maar inplaats van het Christendom te verlaten, en de kerk af te schrijven, gaat hij samen met de lezer met vallen en opstaan op zoek naar Jezus en de kerk.

In de loop van het boek gaat Michael op een kritische manier te werk, en ontmantelt hij een aantal vanzelfsprekendheden van het Christelijk wereldje. Niet om negatief te zijn, maar juist om op zoek te gaan naar waar Jezus wel voor stond, om het goede nieuws van het Koninkrijk van God terug te vinden tussen heel onze evangelische drukte, en om de ware betekenis van het woord ‘kerk’ terug te vinden.

Een kritisch boek dus, maar een belangrijk boek dat iedereen (die in leiding zit) in de evangelische kerk eens zou gelezen moeten hebben. Een boek dat ons inzicht geeft waarom zoveel mensen afknappen op de kerk, of zelfs hun geloof verliezen, maar ook een boek dat ons terug wil brengen naar de kern van het Christelijk

Als ik het goed heb is men trouwens bezig met het boek naar het nederlands te vertalen.

shalom

Bram

post-evangelisch???

Nu ik toch bezig ben… Iemand op twitter stelde de vraag naar ‘post-evangelicalisme’. En vermist ik iets aan het schrijven ben dat (moest het ooit afgeraken) een boek zou kunnen worden over dat onderwerp, ga ik eens wat dieper ingaan op dat onderwerp.

Ik weet dat het op zich een stom woord is, en dat sommigen ondertussen wel aan ‘post-itis’ zullen lijden… Maar toch even uitleggen: ‘Post’-evangelisch is zeker niet hetzelfde als ‘ex’-evangelisch. Het verschil tussen beide voorvoegsels is groot. Een ex-vrouw is geen echtgenote meer, maar post-rock is een genre dat, hoewel verschillend van rock, verderbouwt op rockmuziek in een aantal punten. De verbinding tussen post-evangelicalisme en postmodernisme is waarschijnlijk ook we duidelijk. Wat post-modernisme ook is, het bouwt verder op modernisme, en door een aantal consequenties daarvan moet het moderne wereldbeeld wel omvergeworpen worden. Maar dat is een andere discussie. Ik wil alleen maar benadrukken dat het evangelisch Christendom geworteld is in het moderne tijdvak en in verlichtingsdenken, en dat wat ‘postevangelisch Christendom’ ook moge zijn, dat het geworteld is in wat postmoderniteit ook moge zijn…

Of er een scheidingslijn te trekken is tussen ‘post-evangelisch’ en ‘postmodern evangelisch’, is een andere vraag, die gedoemd is uit te komen op zwaar semantische discussies over definities en indelingen, maar die zinloos is vanwege de vaagheid en fluiditeit van het onderwerp… Ik kan me trouwens met beide termen identificeren. (Trouwens, ik zou in de ware, niet-gegijzelde betekenis van de woorden het belangrijker vinden een evangelish, charismatisch, orthodox en katholiek Christen te zijn dan post-modern…) Ik denk ook niet dat het noodzakelijk is een scheiding te maken, en het post-evangelische af te scheuren van de evangelische kerk. Er zijn sinds de reformatie al genoeg schizma’s en scheuringen geweest binnen het Christendom (zo’n 30.000 tegenover 3 in de eerste 1500 jaar!!!) Ook wordt soms het woord ‘post-conservatief evangelisch’ gebruikt. De termen doen er mij niet toe verder, en al vallen ze niet samen, ik ga er geen enkele verdedigen op zich, en ze alleen gebruiken omdat we nu eenmaal woorden nodig hebben om iets aan te duiden als mens…

Wat zijn dan de grote verschillen? Eén van de verschillen is de postmoderne manier van kijken, dat heel anders met waarheid en werkelijkheid omgaat, wat een verschil maakt over hoe theologie, en heel het Christelijk leven, bekeken wordt. Er wordt een grote afstand gedaan invloed van het fundamentalisme, dat de antwoorden van het moderne verlichtingsdenken verwierp, maar zich door de vraagstelling aan te nemen er toch in sloeg om het Christendom in een strak rationelalistische wereldbeeld te perseon. Postmodernen zijn, als de meeste niet-modernen, meer open voor paradox en mysterie, en gaan er niet van uit dat waarheid volledig te vangen is in een systematische theologie bijvoorbeeld.

Ook is er een afwijzen van litteralisme, niet omdat de bijbel verworpen wordt, maar juist omdat het litteralisme de bijbel niet serieus genoeg neemt. En een openheid voor het herbekijken van alle heilige huisjes uit de Christelijke traditie. In sommige hoeken alles, in andere alles wat niet expliciet door de apostolische en/of Niceaanse geloofsbelijdenis wordt beleden. Te weten dus het hoe van de schepping, de aard van hemel en hel, het hoe van de verzoening door het kruis, etc… Daarin wordt niet alleen zelf de bijbel onderzocht, of vanuit de eigen fantasie een nieuwen theorie gemaakt, maar ook teruggekeken naar de grote traditie van het christendom, de hele kerkgeschiedenis en de andere kerken. En die dingen worden niet per se in vraag gesteld om rebels te zijn, maar omdat ze niet stroken met het de God die we in de bijbel door Jezus leren kennen, en die we persoonlijk leren kennen in ons Geestelijk leven.

Een andere kritiek op sommige vormen van de evangelische kerk is de nadruk op vasthouden aan de zekerheidswaarden van de middenklasse.conservative  ‘Family  values’ zijn dikwijls meer cultureel dan bijbels. Ook de Amerikaanse culture wars; waarbij het conservatieve Christendom gekaapt is door de consevatieve politiek, wordt verworpen.  (and rightly so) Jezus is niet voor de kar van eender welk politiek systeem te spanne…

Een ander verschil is in het bekijken van het begrip “kerk”. Dikwijls is er een wantrouwen tegenover en een afwijzen van sterke hierarchie, en een neiging to een meer ‘grass-roots’ flexibele structuur. Experimentatie kan er zijn met allerlei nieuwe vormen van kerk, café-kerk, huiskerk, netwerk-kerk, organische kerk,…

Een andere vorm zweert het kerk-zijn helemaal af, en is ‘Christen zonder kerk’. Persoonlijk geloof ik niet dat zo’n ‘post-church christianity’ zo heel gezond is, maar ik denk dat het het wel een ‘detox’-fase kan zijn voor mensen die uit een ongezonde kerk-omgeving komen.
Bestaat er zoiets als georganiseerd post-evangelisch christendom? Tot op heden niet uitgesproken in Vlaanderen. Een deel is te vinden in de ‘emerging church’, al is dat woord wat op zijn retour en is ze veel uitgebreider dan alleen post-evangelischen. Maar ik heb niet weet van veel emerging churches in belgië eigenlijk. Ook de organische kerken, of simple church-netwerken zijn hier niet zo aanwezig, de meeste huiskerken zijn meer klassiek pinksterachtig of pragmatisch-evangelisch van theologie. Ook New monasticism is in nederdland wel aanwezig, maar hier in Vlaanderen bij mijn weten niet.

Veel postmodern evangelische organisaties zijn er op zich ook nog niet hier. De postmoderne invloed zal er op zich wel zijn, zeker op jongeren. Maar postmoderne en postconservatieve evangelischen gaan daarom niet uit de evangelische beweging uitstappen, al kan het wel frustrerend soms. Het lijkt gewoon een generatiekloof, maar het verschil is groter. We zullen nooit opgroeien om plots modern te zijn, we kunnen alleen volwassen postmodernen worden…

De optie om terug te gaan naar meer traditionele kerken is niet zo logisch voor post-evangelischen hier. In protestantse gebieden gaan een aantal post- en ex-evangelischen terug naar de traditionele kerk, maar de afstand met onze katholieke kerk is groter. Wat niet wegneemt dat er effectief wel mensen zijn die katholiek worden.

Qua voorbeelden van een meer post-evangelisch Christendom: Frank Viola met zijn organische kerk (en redelijk mystieke maar vooral zwaar Christocentrische bijbeluitleg) Shane Claiborne bijvoorbeeld, met zijn heel praktisch Christendom. emerging church-denkers als Brian McLaren zijn natuurlijk post-evangelisch. In de meer postmodern evangelische hoek hebben we Rob Bell, met zijn Nooma-video’s, en Scot McKnight, die zelf Willow Creek bezoekt, of de charismatische new monasticism van de 24-7 prayer boiler rooms (niet verwarren met 24/7 prayer van Mike Bickle) Maar een volledige lijst zou belachelijk lang zijn…

Ik wil niemand bekeren tot eender welke vorm van Christendom. Ik wil alleen dat we trouw zijn aan Jezus, in onze traditie, op onze plaats, in ons wereldbeeld en onze cultuur. Net zoals een zwarte Afrikaan geen Victoriaanse Engelse cultuur moet aannemen pn Christen te worden (zoals sommige zendelingen ooit foutief hebben verkondigd) moeten postmodernen niet modern wordt. Beiden moeten de duistere kanten van hun cultuur, die incompatibel zijn met het volgen van Jezus, inzien en proberen er niet doro beinvloed te worden. Al is dat moeilijk…  Maar het is niet juist dat we postmodernen zouden bekeren tot het modern denken voor ze Christen mogen worden. Nee, we moeten Jezus brengen op een postmodern begrijpelijke manier, en erop vertrouwen dat de Geest zijn werk doet om het Christendom ook in de postmoderniteit zo dicht mogelijk bij Jezus, Weg, Waarheid en Leven te houden…(zie ook Henk Medema hier over)

Maar ik zou liefst alle Christenen samen zien dan ook nog eens een postmodern schizma binnen de evangelische kerk te zien…

shalom

Bram

vineyard, koninkrijkstheologie en bedelingenleer.

eventjes nog wat verder theologiseren…

Als we nog wat verder te gaan op de Koninkrijks-theologie enerzijds; zoals die onder andere in vineyard bekeken wordt, en die gebaseerd is op Jezus’ prediking van het Koninkrijk, en het ‘left behind’ pre-trib rapture eindtijd-gedoe anderzijds dat in sommige kringen nog steeds populair is en waar ik als kind in de pinksterkerk mee opgegroeid ben, dan is er maar 1 conclusie mogelijk: Deze zijn in beginsel volledig onverenigbaar met elkaar.

De bedelingenleer, waarop de pre-trib eindtijdleer gebouwd is, is op zich nog maar een dikke 150 jaar oud, maar wordt door sommige evangelischen en fundamentalisten als de meest logische manier gezien om de bijbel te lezen, om één of andere reden die mij volledig ontgaat.  Ze gaat ervan uit dat God in verschillende tijden (dispensaties of bedelingen) op een andere manier werkt. Een van de conclusies daarbij is dat de woorden van Jezus eigenlijk niet bedoeld zijn voor de Kerk, maar voor de joden, die het toen afgewezen hebben, maar die er wel naar gaan leven in het duizendjarige rijk, wanneer de tijd van de kerk weer gedaan is. De manier waarop hardcore fundamentalisten (zoals Marc Verhoeven) vanuit dat kader dan zeggen dat het onze vader, het gebed dat Jezus zelf ons geleerd heeft, en dat bij mijn weten in echt alle Christelijke tradities een belangrijk gebed is in liturgie en/of persoonlijk gebed is, wel iets is waar we van kunnen leren maar geen gebed voor Christenen is, was trouwens de enige keer op de geschiedenis van mijn blog dat ikzelf het k-woord gebruikt heb (ketterij dus) in de hele geschiedenis van mijn blog… zie ook hier en hier over dispenastionalisme.

(Om maar te zwijgen van de ironie dat de pinksterkerk gevallen is voor een eindtijdleer afkomstig uit een cessationistisch en anti-charismatisch theologisch kader waarbinnen wondertekenen en tongentaal alleen voor de tijd van de apostelen waren)

De theorie van de ‘opname‘ of rapture, als een evenement waarbij alle gelovigen ‘opgenomen’ worden, dat los staat van de Wederkomst van Christus is hier een deel van, of die nu voor de grote verdrukking (pre-tribulatie) of midden in de grote verdrukking (mid-trib) geplaatst wordt. Bij een eventuele post-trib versie vallen beiden terug samen, en zit je op historische pre-mil, zoals ook in de allervroegste kerk geloofd werd door sommigen.

Die pre-mil staat voor pre-millenialisme, dus Jezus die voor het millenium (ook chiliasme of duizendjarig rijk) terugkomt. Er zijn ook Christenen (al uit de tijd van de kerkvaders) die niet geloven in een letterlijk duizendjarig rijk. (a-millenialisme) en in een wederkomst nà een al dan niet symbolisch duizendjarig rijk, dat dan het hoogstepunt van de kerk moet voorstellen (post-mil)

al dit millenium-gedoe op zich is niet zo belangrijk voor een theologie die gebaseerd is op Jezus’ prediking van het Koninkrijk. Als we het over de vineyard-theologie hebben, dan is die meestal a-mil of historische pre-mil. Ik denk dat John Wimber  zelf historisch pre-mil was, maar binnen vineyard is er nooit een nadruk gelegd op hoe het duizendjarig rijk bekeken moest worden. De meer progressieve denkers binnen vineyard, zoals Jason Coker, en de meesten in de emerging church die een koninkrijksvisie hebben zijn a-mil of zelfs post-mil, zoals Brian McLaren in zijn laatste boeken.  (zie ook deze discussie) Maar het duizendjarige rijk op zich is niet het belangrijkste; het Koninkrijk van God hier en nu, als ‘already en not yet’ is de nadruk…

Een punt van kritiek op de bijbellezing van het dispensationalisme is dat soms nogal lukraak teksten uit de context getrokken worden en aan elkaar gekopeld worden (zie ook Hal Lindsey bijvoorbeeld) en dat er eigenlijk, ondanks alle beweringen van wel, helemaal niet letterlijk gelezen wordt, maar heel veel in de teksten ingelezen wordt. Een beetje het idee dat de bijbel een puzzel is waar je mee moet blijven spelen tot je de erin verborgen geheime kennis (gnosis?) gevonden hebt. Maar zo letterlijk vind ik dat echt niet altijd!

Een verder punt van kritiek op het idee van de opname en het eraan gekoppelde eindtijd-denken, is heel dualistische denken dat erachter zit. De materiele wereld is slecht, en gaat vernietigd worden, waarbij de gelovigen gered worden om als zielen naar de hemel te gaan en het materiële achter zich te laten… N.T. Wright heeft dat ooit afgedaan als gnostische nonsens, en hij heeft wel een punt. Het idee dat God de schepping wil herstellen, en van de ‘opstanding des vlezes’ op een vernieuwde aarde is hier ook helemaal niet mee te verenigen.

Laten we naar Jezus kijken, en pogen Hem te volgen.

shalom

Bram

evangelie = vermijden van de hel??

op de pastoralia-blog van Jason Coker is er een interessante discussie bezig binnen de comments van een blog post over fundamentalisme, waaruit ik dit stukje pluk ter discussie… Jason verdedigt hier het idee dat “redding” in de bijbel niet in de eerste plaats met de hel te maken heeft, en dat het evangelie dus ook niet in de eerste plaats gaat om gered worden van de hel na dit leven!

Ik geloof dat er een verschil is tussen “redding” en het vermijden van de hel. Laat me het zo zeggen: Ik denk niet dat de hel het probleem is dat God oplost met het evangelie. God redde de hebreërs niet van de hel met behulp van Mozes, Hij bevrijdde ze ui de slavernij in Egypte. God redde Abraham niet van de hel, Hij bervijdde hem van kinderloosheid (en zijn vijanden). God bevrijdde de Israelieten niet van de hel, maar van de Filistijnen. God sprak niet door de profeten tot de ongehoorzame natie van Israel over de redding van mensen uit de hel, hij sprak over het redden van weduwen en wezen. Jezus bracht zijn evangelie niet als een bevrijding van de hel, hij bracht het als redding uit de ballingschap van een gebroken wereld, in een herstelde wereld (het Koninkrijk hier en nu). Paulus gaf ons geen evangelie van bevrijding van de hel, hij bracht het als een redding van onze scheiding van God (hier en nu) en van onze geweldadige verdeeldheid tegenover elkaar in etnische en religieze strijf.

Het punt is dat “redding” altijd, van het begin van de bijbel tot aan het einde, eerst en vooral gegaan heeft over gered worden van gebondenheid en lijden in dit leven, en veilig overgebracht te worden naar een door God gegeven leven van vrijheid en vrede hier en nu. Wat er ook gebeurt na dit leven, het is ondergeschikt aan het evangelie.

Ik ontken niet dat er een oordeel gaat komen. I geloof dat er één komt. Maar “redding” is niet in de eerste plaats gered worden van datgene wat wij de hel noemen. Hel is een minder belangrijk en relatief obscuur concept in de schrift dat zelden genoemd wordt in vergelijking tot de de volumes aan schriftgedeelten die spreken over de helsheid van onrechtvaardigheid in dit leven. “Redding” is gered worden van gebondenheid van allerlei soort te midden van de gebrokenheid van deze wereld, die ons een voorproefje brengt van het Komende Koninkrijk dat nu gevestigd is, en partnerschap in het brengen van dat herstel hier en nu.

Dit is trouwens wat er bedoeld wordt met ‘eeuwig leven’. Deze woorden verwijzen niet naar een geestelijk, lichaamsloos eeuwig bestaan (dat wij gewoonlijk ‘hemel’ noemen) Het is een nieuwe kwaliteit van bestaan hier en nu waarbij we een leven uitleven dat van de vader uitstroomt, op aarde. Ik ben er redelijk zeker van dat dit leven na de dood verder gaat, en de schrift schijnt dit te leren. Maar dat is niet het punt van het evangelie.

Wat denken jullie?

shalom

Bram

vineyard dwaalleer?

Om één of andere reden zijn er regelmatig mensen die op mijn blog terecht komen via zoekmachines met behulp van de zoekterm ‘vineyard dwaalleer’.  Dat is blijkbaar al 82 keer gebeurd, dus er moeten een hoop mensen op zoek zijn naar de dwaalleer van de vineyard-kerken. Geen idee wat daar zo interessant aan is eigenlijk, en ik weet zelfs niet waar ze het over hebben.

Ik denk dat die mensen hier niet gaan vinden wat ze zoeken, vermits ik zelf nog steeds actief ben binnen vineyard Antwerpen, een kerk waar ik me goed thuis voel. (al is niet alles wat ik op dit blog verkondig standaard doctrine waar iedereen het in vineyard mee eens zou zijn)

Dus nee, ik geloof niet dat de vineyard gebaseerd is op dwaalleer. Er zijn misschien wat dingen gebeurd die niet helemaal gebalanceerd waren in de geschiedenis van de vineyard-beweging (zoals ten tijde van de Toronto blessing) maar er zit mijns insziens niet meer dwaalleer in de vineyard dan in een gemiddelde andere moderne evangelische kerk. En als we een beetje realistisch zijn weten we ook wel dat statistisch gezien de kans dat wij het op alles juist hebben heel klein is. De theoloog N.T. Wright heeft ooit gezegd dat waarschijnlijk 1/3 van zijn ideëen verkeerd zijn, en dat is nog een positieve schatting voor ieder van ons… Als we alleen zouden weten welke 2/3 juist zijn.

Wie zoekt naar dwaalleren zou beter oppassen voor de dubbele predestinatieleer, pre-trib dispensatie eindtijdleer of het prosperity gospel… Of het bizarre idee dat geloven in de juiste leer over redding  ons redt, inplaats van geloven in en vertrouwen op Christus zelf, het Lam Gods dat wegneemt de zonden van de wereld.

shalom

Bram