Gods toorn en de zonde serieus nemen?

Ik krijg soms het idee dat veel van de mensen die ‘de zonde meer serieus willen nemen’ zelf de zonde meer serieus mogen gaan nemen. Als de zonde tot ofwel individuele daden van individuën ofwel tot iets vreselijks waar we sowieso schuldig aan zijn en dus naar de hel gaan (waarbij een leugentje om bestwil even erg is als het uitmoorden van 6 miljoen joden, zigeuners, homo’s en andersdenkenden bij wijze van spreken) blijven we teveel hangen in de wettelijke metafoor van de zonde, die maar één aspect van de zonde is.

De zonde is een kracht die menselijke verantwoordelijk overstijgt en die over de hele schepping hangt, maar die verslagen is door Jezus in de opstanding (Christus victor)… Gerechtigheid is het kwaad ongedaan maken (recapitulatie) veeleer dan simpel de schuldigen straffen.

Gods ‘toorn’ is niet iets dat op zichzelf staat, komt juist uit Zijn Liefde, de zonde maakt Zijn geliefde schepping en schepselen kapot, en hoe meer liefde, hoe meer God die zonde zal haten en willen vernietigen en volledig uitbannen… En durf dat geen ‘onorthodox’ idee noemen, ik heb het van een oosters orthodox christen! :p

(van een comment die ik hier geplaats heb over een discussie die origineel over Rob Bells ‘love wins’ gaat, en gestart is met een artikel dat achter de ND betaalmuur zit en ik dus niet kan lezen. Deze reactie op zwakgeloven is ook zeer interessant!)

shalom

Bram

boekbespreking: Michael Spencer – Mere Churchianity

Titel: Mere Churchianity, finding your way back to Jesus-shaped spirituality
Auteur: Michael Spencer
Uitgeverij: Waterbrook press
Jaar van uitgave: 2010
ISBN: 978-0-307-45917-6
Taal: engels (nederlandse vertaling is op komst)
Quotering (op 5): *****

De begin 2010 veel te jong overleden Michael Spencer is een legende in de wereld van Christelijke blogs: sinds 2000 runde hij de ‘internet monk‘ blog met een zeer interactieve gemeenschap van enkele duizenden lezers, die trouwens nog steeds door een aantal vrienden van hem onderhouden wordt en soms artikelen heeft die zeer de moeite zijn. Begin dit jaar, vlak na het afwerken van zijn eerste en enige boek is Michael redelijk plots aan kanker overleden, wat een groot verlies is, niet alleen voor zijn familie omgeving, maar voor de vele mensen die hij inspireerde doorheen zijn werk op het internet. Maar zijn werk blijft doorleven in zijn schrijven, zowel op het internet als doorheen dit boek.

Een boek dat sommige evangelische Christenen waarschijnlijk heel oncomfortabel gaat doen voelen. De titel ‘mere churchianity’ of ‘onversneden kerkdom’ is een parodie op een boek waarin C.S. Lewis het Christendom uitlegde (‘mere christianity’ of in het nederlands ‘onversneden Christendom’), maar het punt van Spencer is juist dat het ‘kerkdom’ waarin hij opgegroeid is weinig met Jezus te maken heeft, en hij gaat op zoek naar wat hijzelf een ‘Jesus-shaped spirituality’ noemt, en legt daarbij een aantal pijnpunten bloot van de evangelische subcultuuur.

Zo komt het nalopen van allerlei hypes aan bod, de oneerlijkheid en blinde vlekken die Christenen soms hebben, de pretentie van ‘bijbel-gelovend’ te zijn maar eigenlijk alleen een aantal zelf uitgezochte bijbelverzen te kennen en prediken, het prediken van allerlei programma’s maar niet Christus, de vreemde manier waarop Christenen soms omgaan met vriendschappen, en vele andere frustraties die al velen de kerk uit gejaagd hebben.

Michael Spencer zelf wist heel goed waarover hij sprak, hij kende het probleem van alle kante; hij was een predikant, jeugdleider en leraar in de amerikaanse baptistenkerk die soms redelijk fundamentalistisch kan zijn, en begint zijn boek met een ervaring waarvan hij pas dertig jaar later de volledige significantie van begrijpt: Op een dag gaat hij met een ongeinteresseerde jeugd-groep naar een fastfood-restaurant, waar zijn bende het beest uithangt en onder andere een zoutvat molt. Acheraf krijgt hij een brief van de dienster, die een ex-lid was van de kerk waar hij zelf in de leiding zat. In die brief waarschuwt ze Michael dat het soort van Christendom dat hij en zijn jeugdgroep uitdragen haar ervan overtuigt dat Jezus niet bestaat. Auch… Is het soms echt zo dat onze Christelijke subcultuur ver verwijderd is van alles wat Jezus ons kwam brengen?

Werd de brief op dat moment weggelachen, op het moment dat hij zijn boek schrijft is Michael duidelijk onder de indruk van de tragische waarheid waar het atheistisch geworden meisje hem op wijst: Het ‘kerkdom’ zoals hij dat kent uit zijn baptistenkerk, of in het algemeen zelfs in veel fundamentalistische en evangelische kerken, heeft soms heel weinig met Jezus te maken. Maar inplaats van het Christendom te verlaten, en de kerk af te schrijven, gaat hij samen met de lezer met vallen en opstaan op zoek naar Jezus en de kerk.

In de loop van het boek gaat Michael op een kritische manier te werk, en ontmantelt hij een aantal vanzelfsprekendheden van het Christelijk wereldje. Niet om negatief te zijn, maar juist om op zoek te gaan naar waar Jezus wel voor stond, om het goede nieuws van het Koninkrijk van God terug te vinden tussen heel onze evangelische drukte, en om de ware betekenis van het woord ‘kerk’ terug te vinden.

Een kritisch boek dus, maar een belangrijk boek dat iedereen (die in leiding zit) in de evangelische kerk eens zou gelezen moeten hebben. Een boek dat ons inzicht geeft waarom zoveel mensen afknappen op de kerk, of zelfs hun geloof verliezen, maar ook een boek dat ons terug wil brengen naar de kern van het Christelijk

Als ik het goed heb is men trouwens bezig met het boek naar het nederlands te vertalen.

shalom

Bram

evangelie = vermijden van de hel??

op de pastoralia-blog van Jason Coker is er een interessante discussie bezig binnen de comments van een blog post over fundamentalisme, waaruit ik dit stukje pluk ter discussie… Jason verdedigt hier het idee dat “redding” in de bijbel niet in de eerste plaats met de hel te maken heeft, en dat het evangelie dus ook niet in de eerste plaats gaat om gered worden van de hel na dit leven!

Ik geloof dat er een verschil is tussen “redding” en het vermijden van de hel. Laat me het zo zeggen: Ik denk niet dat de hel het probleem is dat God oplost met het evangelie. God redde de hebreërs niet van de hel met behulp van Mozes, Hij bevrijdde ze ui de slavernij in Egypte. God redde Abraham niet van de hel, Hij bervijdde hem van kinderloosheid (en zijn vijanden). God bevrijdde de Israelieten niet van de hel, maar van de Filistijnen. God sprak niet door de profeten tot de ongehoorzame natie van Israel over de redding van mensen uit de hel, hij sprak over het redden van weduwen en wezen. Jezus bracht zijn evangelie niet als een bevrijding van de hel, hij bracht het als redding uit de ballingschap van een gebroken wereld, in een herstelde wereld (het Koninkrijk hier en nu). Paulus gaf ons geen evangelie van bevrijding van de hel, hij bracht het als een redding van onze scheiding van God (hier en nu) en van onze geweldadige verdeeldheid tegenover elkaar in etnische en religieze strijf.

Het punt is dat “redding” altijd, van het begin van de bijbel tot aan het einde, eerst en vooral gegaan heeft over gered worden van gebondenheid en lijden in dit leven, en veilig overgebracht te worden naar een door God gegeven leven van vrijheid en vrede hier en nu. Wat er ook gebeurt na dit leven, het is ondergeschikt aan het evangelie.

Ik ontken niet dat er een oordeel gaat komen. I geloof dat er één komt. Maar “redding” is niet in de eerste plaats gered worden van datgene wat wij de hel noemen. Hel is een minder belangrijk en relatief obscuur concept in de schrift dat zelden genoemd wordt in vergelijking tot de de volumes aan schriftgedeelten die spreken over de helsheid van onrechtvaardigheid in dit leven. “Redding” is gered worden van gebondenheid van allerlei soort te midden van de gebrokenheid van deze wereld, die ons een voorproefje brengt van het Komende Koninkrijk dat nu gevestigd is, en partnerschap in het brengen van dat herstel hier en nu.

Dit is trouwens wat er bedoeld wordt met ‘eeuwig leven’. Deze woorden verwijzen niet naar een geestelijk, lichaamsloos eeuwig bestaan (dat wij gewoonlijk ‘hemel’ noemen) Het is een nieuwe kwaliteit van bestaan hier en nu waarbij we een leven uitleven dat van de vader uitstroomt, op aarde. Ik ben er redelijk zeker van dat dit leven na de dood verder gaat, en de schrift schijnt dit te leren. Maar dat is niet het punt van het evangelie.

Wat denken jullie?

shalom

Bram

evangelie IV: niet Caesar maar Jezus!!!

En dan gaan we verder met het evangelie, en weer een heel andere insteek: Ons woordje ‘evangelie’ komt van het griekse ‘evangelion’ of ‘goed nieuws’. Maar het woord is niet uitgevonden om het evangelie van Jezus te beschrijven, het bestond al. In het romeinse rijk werd namelijk gesproken over het evangelie van keizer Augustus: 

De meest goddelijke keizer… moeten we beschouwen als gelijkwaardig aan het begin van alle dingen… want toen alles in chaos en vernietiging verviel, restaureerde hij alles opnieuw en gaf hij de wereld een nieuw aura…
Caesar… ons aller goed nieuws… het begin van leven en vitaliteit… Elke stad neem unaniem zijn verjaardag aan als het begin van het nieuwe jaar… Want de voorzienigheid die ons hele leven heeft geregeld… heeft ons leven tot een climax van perfectie gebracht door ons de Keizer Augustus te geven… Gezonden naar ons en onze afstammelingen als redder; heeft hij een einde aan alle oorlogen gemaakt en de dingen op orde gebracht, en manifest geworden heeft hij alle hoop van vroegere tijden vervuld… de verjaardag van onze god augustus brengt ons het goede nieuws [EVANGELION] over hem...(een inscriptie uit asia Minor, 6VC, geciteerd in ‘Jesus for president’ van Shane Claiborne en Chris Haw, vertaals uit het engels door mezelf..)

Er was al een evangelie, namelijk dat Augustus, de eerste echte romeinse keizer, die bijna de hele bekende wereld veroverd had, vrede gebracht had in zijn rijk… En diezelfde keizer werd door de romeinen als God aanbeden. Sterker nog: iedereen in het romeinse rijk werd geacht de keizer als god te eren, en in rome zelf konden bijvoorbeeld mensen de markt niet betreden zonder een klein symbolisch ere-offer aan de goddelijke keizer.

En dan heb je daar de oproerkraaier Jezus, die preekt over het Koninkrijk van God. Hij negeert alle maatschappelijke orde, en gooit alle gebruiken en taboes omver. Aan de ene kant spreekt hij met de samaritaanse vrouw, terwijl rabbi’s zowiezo niet met vrouwen spraken, en joden de samaritanen als minderwaardig volk beschouwden. Aan de andere kant boort hij de religieuze leiders de grond in, en gooit hij handelaars uit de tempel. Hij betaalt belastingen met een tovertrukje (vang en vis en in zijn mond vind je het geld) en lijkt de hele overheersing van de romeinen, die voor de joden een big deal is, wel te negeren.

Zijn boodschap is vreemd: Hij spreekt van het Koninkrijk van God, en doet wonderen, en dingen die niemand anders doet. Hij spreekt in vreemde beelden, en hoewel mensen in hem de verwachte messias zien [de joden verwachtten in die tijd dat een gezalfde -Grieks Christus, Hebreeuws: Messias van God he van de romeien zou verlossen] gaat hij niet met macht en geweld Jerusalem binnen, maar rijdend op een ezelsveulen. Zijn boodschap gaat over liefde en zelfopoffering, zelf over liefde tot vijanden. Maar uiteindelijk wordt hij opgepakt, en na een vreemd proces aan het kruis gehangen, een dood voor landverraders en politieke dissidenten, met een bordje ‘koning er joden’.

Dan is het gedaan. De discipelen zijn verslagen, maar opeens blijkt Jezus terug te zijn, al is Hij een beetje anders. Hij schijnt de dood overwonnen te hebben, en gaat naar de hemel… Een beetje moeilijk te volgen voor ons moderne mensen. En de discipelen die blijven bidden tot op pinksterdag de Geest over hen valt. En dan ontvangen ze kracht, en verbreiden de boodschap van hun goed nieuws over de bekende wereld.

Welke boodschap? Het verhaal van Jezus, die hen opgedragen had om discipelen te worden. Discipelen van een rabbi zijn is niet niets, want de leerlingen volgden hun leraar in alles, en dat duurde jaren. Dat was een voltijdse training, een levenswerk. Jezus, die opgestaan was uit de dood, en die daardoor leven gaf, en verzoening met God. Maar een heel ander soort leven dan de mensen gewoon waren.

De eerste kerk ging in tegen alles wat de mensen kenden. De mensen verkochten wat ze hadden, en deelden met wie nodig had. Ze weigerden om de keizer te aanbidden. Veel eerste christenen weigerden ook om soldaat te zijn. Dit evangelie was niet zomaar een godsdienstige doctrine. christenen (een woord dat oorspronkelijk ‘kleine christus’ betekent) hadden een totaal andere manier van leven. Ze leefden naar de grote wet ‘bemin God bovenal en je naaste als jezelf’ en alles wat daartegen in ging weigerden ze aan mee te doen. Verder waren ze wel goede burgers: ze waren eerlijk, goed voor iedereen, betrouwbaar, ze gebruikten geen geweld… Maar toch werden ze vervolgd. Niet puur om godsdienstige redenen, maar evengoed op politieke redenen, al waren die twee zowiezo verstrengeld: godsdient moest het rijk bijen houden, en omdat de Christenen weigerden de keizer te aanbidden, werd hen de toegang tot de markt ontzegd…
We hebben als moderne Christenen niet meer door hoe woorden als ‘evangelie’ en ‘redder’, die eigenlijk toehoorden aan de keizer, toegepast op Jezus een politiek statement waren

Christenen bogen niet voor de wetten van de wereld, niet voor het evangelie’ van de Romeinse vrede gebrachte door de ‘goddelijke keizer’. Jezus was de enige Heer en Koning. Hij die zichzelf gegeven had, die nederig voeten had gewassen en uiteindelijk de vreselijke marteldood had geleden, was ook overwinnaar over alle kwaad, en zou uiteindelijk het laatste woord hebben.

Hebben we dat nog wel door als Christenen in deze moderne tijd? Hoe verregaand de claim ‘Jezus is Heer’ is? Weten we wat het Koninkrijk van God inhoudt??

Laten we daar samen naar op zoek gaan…

shalom

Bram

evangelie III: ‘cracked eikons’ of het hele verhaal vanaf de schepping

Dan gaan we na onze eerste 2 delen (I en II) maar eens over naar een andere insteek. Misschien eens proberen van inplaats van het verhaal te beginnen bij een individualistische ‘ga je naar de hemel’-vraag, het hele verhaal van de bijbel meer chronologisch volgen, vanaf de schepping zelf, niet bij de zondeval.

Een interessante benadering van het evangelie gekaderd in het hele narratief van de bijbel is die van de Amerikaan Scot McKnight over ‘cracked eikons’. Het woord eikon is grieks voor beeld, beelddrager, zoals de mens was bij de Schepping, en ook Jezus wordt zo genoemd in Kol 1:15, het beeld van de onzichtbare God.

Het hele eikon-verhaal is ondertussen gemeengoed geworden bij meer post-evangelische en emerging church-kringen. Ik kwam het bijvoorbeeld tegen bij deze interessante blogpost van Kingdom grace, één van de weinige vrouwelijke theologische bloggers.

Maar terug naar McKnight: Hij waarschuwt er voor om zoals sommige ‘leg-het-evangelie-simpel-uit’-verhaaltjes van genesis 3 naar Romeinen 3 te springen en de rest van de bijbel over te slaan. In zijn boek ‘the blue parakeet’ (zeker lezen, als je wil worstelen met moeilijke vragen over de bijbel toch…) schetst hij het verhaal van de bijbel in 5 bewegingen:

1. (genesis 1-2: eenheid): de schepping van de mens, als beeld van God (Eikon in het grieks, selem in het Hebreeuws, om één of andere reden gebruikt dus hij het woord eikon verder, en hebben anderen dat ondertussen overgenomen, dus we hebben er nu weer een woordje christelijk jargon bij waar een ongelovige geen jota van snap) De mens wordt, om niet alleen te zijn, gesplitst in mannelijk en vrouwelijk, die op hun beurt terug één zijn in hun huwelijk, en dus leven in eenheid met God, hun eigen zelf, de ander en de wereld, de tuin waarin ze leven.

2. (genesis 3-11:’otherness’): Met de zonde wordt dat beeld beschadigd, en dus krijgen we de hierboven genoemde ‘cracked Eikons’, gebroken in alle richtingen: in die van God, onszelf, andere mensen, en de wereld.

3. (genesis 12-Maleachi: nog meer ‘otherness’): Inplaats van hier direct naar Jezus te springen, of naar de romeinenbrief die het kruis uitlegt en zodus meer dan duizend pagina’s van de bijbel over te slaan, geeft McKnight hier aan dat God al aan de slag gaat met de mens doorheen alle verhalen van het oude testament. Hij vormt een ‘covenant community’ (verbondsgemeenschap) waarmee Hij aan de slag gaat, een groep van gekozen mensen, die de eenheid terug moeten herstellen, maar dat lukt niet.

4. (Mattheus-openbaring 20: Eén in Christus): Mensen, in hun ‘verbondsgemeenschap’, krijgen het niet klaargespeeld en de gebrokenheid en vervreemding blijft. Het hele verhaal krijgt een climax in de persoon van Jezus, als Mens-geworden God en de perfecte Eikon, die de wereld verzoent door Zijn menswording en leven, Zijn kruisdood, Zijn opstanding en de komst van de Heilige Geest. De gebroken Eikons vinden terug éénheid in Christus: ‘Er is Jood noch heiden, slaaf noch vrije, man noch vrouw, want allen zijn één in Christus Jezus'(Gal 3:28) en worden zo terug beelddragers, ook in eenheid met elkaar en Christus .

5. (openbaring 21-22: perfecte eenheid) of ‘consummatie’, als Jezus terugkomt.

Verder valt in dit verhaal op dat McKnight erop wijst dat het evangelie niet gaat over de individualistische relatie van 1 mens met god, maar dat God met mensen in groep, in gemeenschap werkt, eerst Israel, en dan de kerk, en dat niet alleen de verzoening met God (en vergeving van onze eigen zonden) maar ook de verzoening met onszelf en de medemens en de wereld van belang is. Alleen in Christus vinden we die eenheid.

Geen enkele samenvatting van de bijbel is perfect natuurlijk, maar deze spreekt mij meer aan en lijkt me minder éénzijdig dan de meeste evangelische standaardverhaaltjes… een holistische benadering lijkt me zowiezo wel interessant…

shalom

Bram

evangelie II: pinksteren en het volle evangelie

Een tweede post in mijn reeksje over het evangelie. Nu gaan we eens langs bij de pinksterkerk… (Waarin ik opgegroeid ben)

Het genoemde verhaal uit deel 1 is belangrijk: Jezus zijn kruisdood verlost ons van de zonde, en daardoor ‘kunnen we Gods liefde en Zijn plan met ons leven leren kennen’ om de 4 geestelijke wetten nog eens te citeren. Maar er is natuurlijk meer te zeggen over het goede nieuws. Jezus is niet alleen gekomen om te sterven, maar ook om ‘ons leven te geven in overvloed’. En, klein detail: Hij is opgestaan uit de dood! En nadat Hij ten hemel gevaren is, kwam de Heilige Geest, de Geest van God, op pinksterdag over de vergaderde discipelen van Jezus, en er gebeurden vanalle vreemde dingen. Mensen begonnen in tongen te spreken, en de aanwezigen in Jerusalem, mensen van alle mogelijke origines, hoorden het evangelie in hun eigen taal, en zo begon de kerk.

Pinksteren is dus zeker niet onbelangrijk: Toen is de kerk echt onstaan en bekrachtigt… Jezus zelf ging weg, en gaf zijn discipelen de opdracht om het Koninkrijk te brengen. En dat was onder andere met bovennatuurlijke gaven!

De bovennatuurlijke uitingen van de Geest zijn niet onbelangrijk in het nieuwe testament. Zowel de brieven van Paulus als de handelingen der apostelen schrijven er veel over, en blijkbaar waren bovennatuurlijke uitingen van het Koninkrijk heel normaal in de eerste eeuw: spreken in vreemde tongen, genezingen en andere wonderen, profetie,… Maar dat is niet zo gebleven. Uiteindelijk is het bovennatuurlijke geminderd en naar de achtergrond geraakt in veel stromingen. Niet dat er niet uit alle tradities verhalen zijn van wonderen en genezingen en meer vreemde zaken, maar het is niet simpel om achteraf te achterhalen wat er echt gebeurd is en wat legende is zowiezo, en wij moderne mensen geloven zowiezo moeilijk in wonderen en alles wat de natuurwetten van de wetenschap tegenspreekt…

Maar dan ergens rond de voorlaatste eeuwwisseling is er opeens de pinksterkerk, en later ook andere charismatische bewegingen. Niet alleen in de evangelische tak van het protestantisme trouwens, ook in de katholieke kerk is er de Charismatische vernieuwing bijvoorbeeld. Voor mensen die ermee vertrouwd zijn: het woord ‘charismatisch’ betekent hier niet iemand met een sterke persoonlijkheid, maar het gaat over de Geest, Charisma in het Grieks. En over het herondekken van de bovennatuurlijke genadegaven zoals die in het nieuwe testament beschreven worden.

Niet iedereen heeft dat zomaar aanvaard trouwens. Enerzijds omdat er zowiezo soms vreemde excessen zijn in bepaalde pinkstermiddens, anderzijds omdat stijlverschillen ook mensen kunnen vervreemden. En bovendien is er veel tegenwerping van mensen met een cessationistisch kader, die menen te kunnen zeggen dat de genadegaven alleen voor de bedeling van de apostelen was, en niet voor ons. Al kan ik dat verhaal bijbels niet echt volgen: zie hier voor een oude blogpost van mezelf over dispensationalisme die daarover gaat.
Dat het aanvullen van het evangelie van vergeving door de dood van Jezus met het pinksterverhaal en bovennatuurlijke genadegaven een spectaculair verschil maakt zal iedereen duidelijk zijn. [De vier geestelijke wetten worden soms gewoon aangevuld met pinksteren trouwens in evangelisatie bij pinksterkerken] Dat het een stuk vollediger is ook. Maar is het alles wat te zeggen is over het evangelie?

shalom

Bram

evangelie I: het evangelisch evangelie: good friday only?

Het is altijd goed om je als mens af te vragen waar je mee bezig bent, en wat je basis is. Ook als christen is het altijd goed om je af en toe eens af te vragen waar je in gelooft. Wat is eigenlijk ons ‘goed nieuws’, ons evangelie? Dat is niet alleen handig om het te kunnen delen met anderen, maar best wel belangrijk voor jezelf als christen. En toch merk ik dat Christenen dikwijls amper kunnen zeggen wat ‘het evangelie’ eigenlijk inhoudt. dus daar ga ik toch maar even op in.

Natuurlijk, als het uit te leggen was in een paar zinnen, waarom zouden we dan een boek van meer dan duizend pagina’s hebben. Ik geloof dus niet dat een korte schematische uitleg van het evangelie ooit volledig kan zijn. Maar soms hebben we die wel nodig.

En we beginnen met mijn pinkster/evangelisch verleden. Een simpel verhaal om het evangelie uit te leggen, dat dikwijls in evangelische kringen vertelt wordt is dat van de ‘4 geestelijke wetten’. Die kan je bijvoorbeeld hier lezen (http://www.godheeftulief.com/) en heb ik al op verschillende traktaten en zo gezien in mijn leven. Een simpele uitleg, bijgestaan met bijbeltexten en een paar tekeningetjes, moet aan geintereseerden het evangelie uitleggen:

wet 1. God heeft U lief en heeft een plan met Uw leven (bijbeltexten Joh 3:16 en 10:10)

wet 2. De mens is zondig en heeft het contact met God verloren, en daardoor kan hij Gods liefde en Gods plan met zijn leven niet kennen en beleven. (bijbeltexten Rom 3:2″ en 6:23 + tekening van een kloof tussen God en de mens)

wet 3. Jezus Christus is Gods enige antwoord op het probleem van de zonde. Door Hem kan de mens Gods liefde en Zijn plan leren kennen (bijbeltexten Rom 5:8, 1 kor 15:3-6 en Joh 14:6 + tekening van het kruis dat de kloof overbrugt tussen God en de mens)

wet 4. Wij moeten persoonlijk Jezus als redder aanvaarden, en dan pas kunnen we Gods liefde en Gods plan met ons leven kennen en beleven. (bijbeltexten Joh 1:12, Ef 2:8-9 Op 3:20)

En dan komt er een zondaarsgebed… En dan komen er nog een paar introducties over het christen zijn en hel en hemel, dat een christen naar de kerk moet gaan, en zo dat soort dingen. Verder wordt daar meestal bij gezegd dat de bijbel het van God gegeven boek is dat autoriteit heeft, en geloofd moet worden.

Dat is niet alleen wat ‘de vier geestelijke wetten zeggen’, maar evengoed een samenvatting van hoe ik het evangelie al dikwijls gepromoot gehoord heb. Het evangelie komt er dus op neer dat we “Gods liefde en Gods plan met ons leven kennen en beleven” door de dood van Jezus aan het kruis. Nu kan ik daar niet veel tegeninbrengen op zich, want dat is allemaal heel waar. Maar ik vraag me toch af hoe volledig dit hele verhaal is. Een paar opmerkingen die ik erbij kan geven ga ik nu al geven. De rest is voor een volgende blog.

Het eerste wat mij opvalt is hoe individualistisch het gebracht wordt. Het gaat over de mens, de lezer of hoorder van deze uitleg, en zijn relatie met God, en dikwijls zijn al dan niet naar de hemel gaan…

Het tweede dat mij opvalt is hoe weinig van de bijbel van belang is: alleen een paar brieven en het Johannes-evangelie zijn blijkbar van belang. En alleen de dood van Jezus. Over zijn leven, zijn woorden, en zelfs zijn opstanding, en pinksteren, wordt soms helemaal geen woord gerept in dit soort evangelie-verkondigingen. En van het Oude testament is blijkbaar vooral de zondeval van belang (een woord dat niet eens in de bijbel voorkomt) Waarom moeten we in de hele bijbel geloven als het merendeel toch niet echt van belang is?

Is er niet meer te zeggen over het evangelie? Blijft het niet hangen op goede vrijdag als het enige wat van belang is aan christus zijn kruisdood is? Wat met het leven van Jezus, Hem volgen, met Zijn opstanding, met Pinksteren? Is dat allemaal geen deel van het evangelie soms?? Als we het hebben over het evangelie, en over de evangelische kerk, waarom zouden we dan grote delen van de evangelieboeken (uitgezonder Johannes en de kruisigingsverhalen) negeren???

shalom

Bram

‘Gods plan met mij’, of het draait NIET in de eerste plaats om ons!!!

Mijn plannen zijn niet jullie plannen, en jullie wegen zijn niet mijn wegen – spreekt de HEER. Want zo hoog als de hemel is boven de aarde, zo ver gaan mijn wegen jullie wegen te boven, en mijn plannen jullie plannen. Jesaja 55:8-9

In het evangelische en pinksterwereldje waarin ik al heel mijn leven vertoef heb ik in de loop der jaren al vanalles gehoord over ‘Gods plan voor je leven’. Dat God een geweldig plan met ons leven heeft dat we niet mogen missen… Dus in de praktijk wordt daar meestal over gesproken als het gaat om belangrijke keuzes nemen. Met wie je trouwt, wel werk of welke studie je begint, etc… En de nadruk wordt dikwijls gelegd op het feit dat IK belangrijk ben voor God, dat God alle dingen gaat doen meewerken voor mij, etc…

Maar soms gaat het een beetje te ver die richting in, en word je gebombardeerd met het idee dat IK het allerbelangrijkste ben voor God. Of zelfs dat elke mens afzonderlijk (toch al diegenen die in Jezus geloven, de rest zijn van geen belang veronderstel ik) het centrum is van Gods plan. Dat alles in functie van ons als individu staat, dat heel het fantastische plan om mij draait, om mijn groei, en blabla… dat ligt natuurlijk heel lekker in onze lekker individualistische maatschappij. Maar het is nu net dat individualisme dat erin geslopen is, dat mij heel ongezond lijkt, en contra Christus. Als we daar te ver in meegaan dan gaan we echt geloven dat het om ons draait, dat God in functie van ons staat…

En dat is nu net waar ik niet meer in kan en wil geloven,dat Gods plan voor mij in de eerste plaats om mij draait. Gods plan is groot, en gaat over de nieuwe hemel en de nieuwe aarde, en het Koninkrijk hier en nu vestigen. En natuurlijk is zijn plan met mij daar deel van. Maar ik sta in functie van het grote geheel. Niet omgekeerd… wij zijn deeltjes van iets dat groter is dat we kunnen vatten. En het is fantastisch dat God zich daarbij ook in ons mensjes interesseert. dat Hij ieder van ons inpast in Zijn plan. Dat we allemaal deel zijn van het Lichaam van Christus…

Maar Wijzelf zijn niet het doel. Wij zijn maar de ‘aarden vaten’ waar de Schat in zit… Als we er als iets luitend over kunnen zeggen: Gods doel is het bouwen van het Koninkrijk, en het klaarmaken van Zijn bruid voor het Grote Bruiloftsfeest. Okay, dat laaste klinkt zeer mystiek; maar ik vind even geen andere manier om het te zeggen… Het draait niet in de eerste plaats om ons. Als we het al eerder aangehaalde beeld van Paulus nemen dat wij het Lichaam van Christus zijn, dan zijn we maar kleine componentjes van het grote geheel. Waarin we allemaal nodig zijn, maar het draait NIET in de eerste plaats om ons.

Als je iets wil dat in de eerste plaats om JOU draait, ga naar één of andere zelfhulp-praatgroep of zo. sterker gesteld: Het is het moderne satanisme van Lavey dat het eigen zelf aanbidt, niet het christendom. Als volgeling van christus moet je sterven aan Jezelf, en je eigen kruis opnemen.  Het Christendom  gaat wel over God als liefdevolle Vader, maar die is in geen geval een kruising tussen sinterklaas en de geest van Alladin… Hij is de  onze Vader en Schepper, en houdt van ons, maar we kunnen Hem niet in onze binnenzak steken of voor onze kar spannen.

En God mag dan verliefd op de Kerk als bruid van Jezus, onze kleine groepjes zijn niet het doel… Onze taak is het verbreiden van het Koninkrijk, en dat naar de wereld rond ons brengen. Licht en zout zijn in deze donkere en smakelijke en aan bederf onderhevige maatschappij. Het draait niet om onze structuren, groepen, gebouwen,… Die dingen staan allemaal ook maar in functie van Gods plan, maar kunnen geen uiteindelijk doel zijn.

Het draait niet om ons. Het draait om God, het draait om Jezus, het draait Gods grote doel, Zijn Koninkrijk en zijn Lichaam, maar wij zijn maar een klein celletje in het grote geheel.

Misschien moeten we doen als de zusters van naastenliefde van moeder Theresa, die elke dag beginnen met het bidden van het zogenaamde ‘gebed van Fransiscus’. Ik denk dat dat alles wel in het juiste perspectief brengt:

Heer, maak mij een instrument van Uw vrede.
Laat mij liefde brengen waar haat heerst,
laat mij vergeven wie mij beledigde,
laat mij verzoenen wie in onmin leven,
laat mij geloof brengen aan wie twijfelt,
laat mij waarheid brengen aan wie dwaalt,
laat mij hoop brengen aan wie wanhoopt,
laat mij licht brengen aan wie in duisternis is,
laat mij vreugde brengen aan wie bedroefd zijn.

Laat mij niet zoeken getroost te worden, maar te troosten,
niet begrepen te worden, maar te begrijpen,
niet bemind te worden, maar te beminnen.

Want het is toch door te geven, dat men ontvangt
door te verliezen, dat men vindt
door te vergeven, dat men vergiffenis ervaart
door te sterven, dat men verrijst tot het eeuwige leven. Amen.

shalom

Bram

waarom ik niet anders kan dan postmodern en christen zijn…

Een bekentenis: Ik kan echt niet anders zijn dan christen. Volgeling van christus. Ironisch is wel dat het mij aan de andere kant dikwijls niet lukt om echt Christus te volgen in de praktijk. Maar ik kan niet anders dan proberen en daarin groeien, Jezus kan mij blijkbaar niet loslaten…

Sommigen zullen zeggen dat het simpelweg komt omdat ik zo ben opgevoed. Dat is wel waar, maar dat kan zeker niet deterministisch gesteld worden: er zijn echt enorm veel mensen die ik ken die net als mij gelovig zijn opgevoed die afgehaakt zijn. Dus dat is geen antwoord op de vraag waarom ik nog steeds Christen ben. Het is ook zo dat ik veel van de dingen waarop de mensen van mijn generatie zijn afgeknapt best snap. Waarschijnlijk zou ik veel van die mensen die indertijd met mij op kamp geweest zijn en die nu allang niet meer geloven best kunnen begrijpen. Maar soms vraag ik mij af wat de dingen waar ze op afgeknapt zijn iets met Jezus te maken hebben. En of Jezus niet zelf ook was afgeknapt op veel dingen…

Ik moet zeggen, ik neem zeker niet alles klakkeloos aan van ‘de kerk’, in dit geval de evangelische traditie, als er zoiets zou bestaan in een wereldje dat soms teveel op hypes lijkt te draaien. Er zijn veel dingen, waar ik het niet mee eens kan zijn, en die mijn geloof zwaar zouden naar beneden halen moest iemand mij kunnen overtuigen dat het toch zo is vrees ik. Ik heb grote moeite met ‘left behind’-eindtijdkitch, met superioriteitsdenken, welaartsevangelie met mensen die God als automaat gebruiken om alles te krijgen wat ze nodig hebben, en met uit de context gehaalde en op andere manieren misbruikte bijbelverzen. En nog veel meer dingen die mij absoluut niet verder bij God kunnen brengen.

En ja, misschien ben ik soms een tikkeltje ‘post-evangelisch’, en ben ik eigenlijk zowiezo redelijk postmodern, al ben ik dat woord ondertussen kotsbeu en weet ik dat ik het nog veel ga gebruiken in dit essay… En sorry, ik kan niet anders zijn dan gematigd postmodern vrees ik, het is zoeist als vlaming zijn voor mij, ik ben het gewoon van nature uit… Ik heb vrees ik een sterk wantrouwen alle claims van absolute waarheid, en ik kan niets met het overanalytische modernistische denken. Ik kan ook niets met fundamentalisme van enige soort (inclusief Richard Dawkins) en ik heb veel meer aan verhalen en symbolen dan aan analyse en dissectie… Ik zie ook veel meer in het joodse rabbijnse systeem waarbij een vraag niet beantwoord werd met een pasklaar antwoord, zoals wij altijd direct willen, maar met 10 andere vragen om mee te worstelen, waarbij je als mens en gelovige groeit door ermee te worstelen, dan ik zie in een alles willen antwoorden en de bijbel gebruiken als een boek om overal antwoord op te vinden. Ik geloof trouwens niet dat de bijbel zo geschreven is.

Misschien is het postmodernisme gevaarlijk omdat het te diffuus en relatief is, maar ik vanuit mijn gezichtspunt zie evenveel gevaar in het modernistische synchretisme (geloofsvermenging) met het rationalistische ‘wetenschaps’denken dat het geloof en heel de wereld helemaal dissecteert en vastprikt als een gedroogde vlinder. Dat paradigma is voor mij failliet, en niets kan mij er terug in brengen. En ik zie hoe het Christendom veel schade heeft opgelopen door er teveel van te absorberen. Dat het postmodernisme het christendom schade kan toebrengen is natuurlijk ook waar. Christus overstijgt modernisme, postmodernisme, en alle andere wereldbeelden, en kan dat ook niet anders… Maar aan de ene kant moet het christdendom gecontextualiseerd worden in elk wereldbeeld -inclusief ingaan tegen wat er mis is daarin- en anderzijds geloof ik sterk dat het postmodernisme wel bepaalde dingen kan en zal rechttrekken die beschadigd zijn in het modernisme…

Oke; Wat ik niet ben en nooit zal zijn: een ‘hardcore postmodernist’ die alle waarheid ontkent. Integendeel, ik geloof zo sterk in de Waarheid, dat ik niet geloof dat wij ze ooit 100% gaan kunnen vatten, vastleggen, communiceren of 100% accuraat en volledig vastleggen in -bijvoorbeeld- een systematische theologie. Elke theorie is maar een benadering. Elke menselijke uitspraak wordt beperkt door de manier waarop in een gegeven taal begrippen zijn afgebakend. Niemand kan claimen de absolute waarheid op zak te hebben, omdat ze te groot is om ooit helemaal te vertalen naar dingen die we in menselijk gestructureerde woordjes kunnen gieten…

Leidt dat dan tot een ‘iedereen heeft evenveel gelijk’? Natuurlijk niet. Sommigen zitter er dichter op dan anderen, en en bepaalde mensen zitten er helemaal naast. Waarschijnlijk zit in de meeste gevallen niemand er 100% op, maar als we een hoog genoeg percentage hebben, kunnen we verder. Kijk naar de geschiedenis van het christendom, naar al die groepen en individuen die allemaal een iets andere theologie hadden. Geen 2 christenen zullen het ooit eens zijn op alle punten. Is dat een probleem? Niet altijd. Zijn alle dingen even waar? Natuurlijk niet…

En nog iets: Als Christen geloof ik niet dat de ‘waarheid’ zoiets is als een hoop geformuleerde stellingen die de juiste leer moeten ‘vangen’. De waarheid is een persoon: Jezus (‘de Weg, de Waarheid en het Leven’) En het christendom is niet zoals ik bepaalde mensen soms zie doen een geloven in een hoop stellingen en waarheden en dat is het. Het christendom is leven en Jezus volgen. Jezus zei nergens om de mensen te overtuigen van ‘de waarheid’. Hij droeg zijn discipelen op om discipelen te maken, volgelingen, mensen die een veranderd leven hebben. Zo mag het ‘goede nieuws’ ook niet iets zijn dat we intellectueel kunnen aannemen en dat is het, maar is het iets dat ons leven ten goede moet transformeren, en liefst ook goed nieuws is voor de mensen om ons heen.

Ik ben Christen, of ik probeer dat toch te zijn, en ik kan niet anders, want ik ben gegrepen door Jezus. Niet de Jezus die alleen kwam om te sterven, en als we maar in ‘het kruis’ geloven is alles oké en gaan we naar de hemel. Dat is en vreselijke versimpeling van het Christendom die eigenlijk even destructief is als de vrijzinnige Jezus, ontdaan van alle bovennatuurlijkheid, die alleen maar een ‘goede leraar’ is. (probleem is ook dat geen enkele ‘goede leraar’ echt gevolgd wordt…) Ik ben gegrepen door de Jezus, ‘goede leraar’ en Zoon van God die mij blijft trekken en ‘kom, volg mij’ fluistert. De Jezus die de radicale wet van de liefde als basis gaf, de Jezus die opkwam voor mensen voor de mensen waarvoor niemand opkwam (om een vrijzinnig-katholieke godsdienstleraar dieooit had te citeren) Jezus die kwam met het Koninkrijk, en met goed nieuws. De Jezus die leerde om nederig voeten te wassen ipv macht en geweld. De Jezus die uiteindelijk eindigde aan het kruis, maar die door de dood niet gegrepen kon worden. De Jezus die bij ons is in de Heilige Geest.En dat is een heel leven verder op weg zijn, leren, worstelen, en groeien in relatie met Hem, en met mijn mede-gelovigen en alle andere mensen. We moeten samen vooruit…

shalom

Bram
ps: deze blogpost van henri is ook heel interessant

Jezus, het kruis, en het hoe van de verlossing…

Bijna pasen, en dat is de tijd dat wij Christenen nadenken over de dood van Jezus.

Dat het leven, de dood én de opstanding van Christus van groot belang zijn is heel duidelijk, maar het hoe daarvan is een andere kwestie. Té dikwijls wordt het allemaal door evangelischen heel erg verengt, tot een ‘Jezus kwam om te sterven voor ons.’ Punt. Maar waarom we dan vier evangeliën hebben die vertellen over de woorden en daden van Jezus, en waarom Jezus dan uit de dood opgestaan is is mij een vraag…

Er zijn in de loop der tijden verschillende theoriën geweest over hoe Jezus ons gered heeft. Ik denk dat het in de eerste plaats belangrijk is om te weten dat dat zo is, en misschien ons ook eens de vraag te stellen waarvan (is het wel alleen maar de ‘hel’ -hoe die ook ingeuld word?- na dit leven?) En al die verhalen over het hoe zijn eigenlijk maar metaforen, beelden. Het is waarschijnlijk iets wat we toch niet zullen snappen, maar zeker modernistische westerse mensen willen alles snappen, en dan moeten ze maar overal theoriën op plakken.

Waarschijnlijk zijn het allemaal invalshoeken die mekaar aanvullen. Het is zeker niet zo dat één uitleg bijbels zou zijn en de andere niet, elke theorie is wel met bijbelverzen te bewijzen. In het boek hebreëen wordt de joodse metafoor gebruikt waarin Jezus zowel het perfect offer als de perfect hogepriester is. De taal van losprijs komt uit het evangelie van marcus, waarbij de losprijs in de eerste plaats loskopen uit slavernij is. De eerste brief van Petrus ziet Jezus’ lijden als een voorbeeld om na te volgen. En Paulus spreekt over Jezus de overwinnaar die de machten en overheden overwonnen heeft. Enzoverder…

Een eerste beeld waar ik zelf aan zou denken is dat van Jezus’ woorden zelf: “De Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en Zijn leven te geven als losprijs voor velen.” Het idee van Jezus als losprijs om de mens los te kopen uit de handen van Satan was heel belangrijk de eerste 1000 jaar. Een variant daarop is de Christus Victor theorie, met nadruk op Christus als overwinnaar. Jezus, de vleesgeworden God, is mens geworden en heeft zichzelf vrijwillig gegeven in handen van het kwaad, maar dat dat kon hem niet overwinnen en heeft zo alle kwade machten overwonnen en de mensen zo uit hun slavernij van zonde en het kwaad gered. Dat beeld zien we heel duidelijk in ‘de leeuw en het betoverde land achter de kleerkast’: Aslan (Jezus) neemt de plaats in van Edmond (de zondaar), op wie de witte heks(het kwaad) recht heeft. Maar omdat Aslan onschuldig is en zich vrijwillig geeft, kan het kwaad en de dood hem niet overwinnen, en uiteindelijk delft de witte heks het onderspit en is Edmund gered…

De echte strafvervangingstheorie zoals we die in evangelische middens kennen (‘penal substitution’) komt eigenlijk pas de 16e eeuwse reformatie, maar is een verderbouwen op de ideëen van Anselmus (11e eeuw): De schuld van de zonde was zo groot dat de mens die niet kon betalen, en alleen God zelf, mensgeworden als Christus, kon dat doen. Dus Hij onderging de straf die wij verdienen in one plaats.

Verder is er nog de ‘moral influence’ theorie, (geen idee wat de nederlandse term is), een reactie op Anselmus uit ongeveer dezelfde tijd, die in het kort stelt dat de zelfopoffering van Jezus voor ons ons een zo sterke daad van Liefde van God is dat ze ons zou moeten bewegen tot bekering en geloof. Of in een iets andere versie zelfs een voorbeeld voor ons, dat we onszelf moeten leren geven en moeten delen in het lijden van Jezus (wat bijbels is!) De zelfopoffering van Jezus heeft dus niet alleen iets tot stand gebracht in het jaar 33 in de hemelse gewesten, maar moet iets worden dat ons inspireert en waarnaar we gaan leven. Daar kan ik me ook wel in vinden, en ik geloof niet dat we dat zomaar onder de mat mogen vegen…

de eerder besproken strafvervangings-theorie is heel belangrijk voor veel evangelische en gereformeerde Christenen, die alles wat maar een beetje daarvan afwijkt als ketters bestempelen soms zelfs. Iets wat spijtig is, er zijn meer invalshoeken en die hoeven mekaar niet tegen te spreken. Dat het historisch gezien een redelijk late uitvinding is, en niet de belangrijkste wordt hierbij ook totaal genegeerd. Er moet trouwens ook nog opgemerkt worden dat deze theoriën uit de westerse kerk komen, en dat de oosters-orthodoxe kerken bijoorbeeld het nog anders zouden uitleggen. Dus er zijn gewoon veel theoriën. En een theorie is maar een manier van mensen om iets uit te leggen. Geen absolute waarheid, maar een manier om iets uit te leggen dat in dit geval gewoon een mysterie is. Maar is geloof niet altijd een beetje mysterie?

De conclusie blijft: als Christen geloof ik dat Jezus Christus redding heeft gebracht, dat God mens geworden is en in ons lijden gedeeld heeft. Dat zijn kruisdood niet alleen een in onze plaats sterven was maar ook een vorm van ‘revolutionaire onderwerping’ was. (over die term moet ik ook nog eens schrijven) En dat de dood hem niet kon overwinnen en dat Hij uiteindelijk het kwaad en de dood overwonnen heeft als Christus victor. Verder zijn de verschillende metaforen uit de bijbel interessant, maar misschien niet allemaal even relevant in ons hedendaags paradigma…

Maar Jezus kwam om meer dingen te doen dan te sterven, en Hij is opgestaan! Misschien is het tijd om wat meer aan de opstanding en het leven te denken! En daarin te leven!

zegen aan ieder!

shalom

Bram