post-evangelisch???

Nu ik toch bezig ben… Iemand op twitter stelde de vraag naar ‘post-evangelicalisme’. En vermist ik iets aan het schrijven ben dat (moest het ooit afgeraken) een boek zou kunnen worden over dat onderwerp, ga ik eens wat dieper ingaan op dat onderwerp.

Ik weet dat het op zich een stom woord is, en dat sommigen ondertussen wel aan ‘post-itis’ zullen lijden… Maar toch even uitleggen: ‘Post’-evangelisch is zeker niet hetzelfde als ‘ex’-evangelisch. Het verschil tussen beide voorvoegsels is groot. Een ex-vrouw is geen echtgenote meer, maar post-rock is een genre dat, hoewel verschillend van rock, verderbouwt op rockmuziek in een aantal punten. De verbinding tussen post-evangelicalisme en postmodernisme is waarschijnlijk ook we duidelijk. Wat post-modernisme ook is, het bouwt verder op modernisme, en door een aantal consequenties daarvan moet het moderne wereldbeeld wel omvergeworpen worden. Maar dat is een andere discussie. Ik wil alleen maar benadrukken dat het evangelisch Christendom geworteld is in het moderne tijdvak en in verlichtingsdenken, en dat wat ‘postevangelisch Christendom’ ook moge zijn, dat het geworteld is in wat postmoderniteit ook moge zijn…

Of er een scheidingslijn te trekken is tussen ‘post-evangelisch’ en ‘postmodern evangelisch’, is een andere vraag, die gedoemd is uit te komen op zwaar semantische discussies over definities en indelingen, maar die zinloos is vanwege de vaagheid en fluiditeit van het onderwerp… Ik kan me trouwens met beide termen identificeren. (Trouwens, ik zou in de ware, niet-gegijzelde betekenis van de woorden het belangrijker vinden een evangelish, charismatisch, orthodox en katholiek Christen te zijn dan post-modern…) Ik denk ook niet dat het noodzakelijk is een scheiding te maken, en het post-evangelische af te scheuren van de evangelische kerk. Er zijn sinds de reformatie al genoeg schizma’s en scheuringen geweest binnen het Christendom (zo’n 30.000 tegenover 3 in de eerste 1500 jaar!!!) Ook wordt soms het woord ‘post-conservatief evangelisch’ gebruikt. De termen doen er mij niet toe verder, en al vallen ze niet samen, ik ga er geen enkele verdedigen op zich, en ze alleen gebruiken omdat we nu eenmaal woorden nodig hebben om iets aan te duiden als mens…

Wat zijn dan de grote verschillen? Eén van de verschillen is de postmoderne manier van kijken, dat heel anders met waarheid en werkelijkheid omgaat, wat een verschil maakt over hoe theologie, en heel het Christelijk leven, bekeken wordt. Er wordt een grote afstand gedaan invloed van het fundamentalisme, dat de antwoorden van het moderne verlichtingsdenken verwierp, maar zich door de vraagstelling aan te nemen er toch in sloeg om het Christendom in een strak rationelalistische wereldbeeld te perseon. Postmodernen zijn, als de meeste niet-modernen, meer open voor paradox en mysterie, en gaan er niet van uit dat waarheid volledig te vangen is in een systematische theologie bijvoorbeeld.

Ook is er een afwijzen van litteralisme, niet omdat de bijbel verworpen wordt, maar juist omdat het litteralisme de bijbel niet serieus genoeg neemt. En een openheid voor het herbekijken van alle heilige huisjes uit de Christelijke traditie. In sommige hoeken alles, in andere alles wat niet expliciet door de apostolische en/of Niceaanse geloofsbelijdenis wordt beleden. Te weten dus het hoe van de schepping, de aard van hemel en hel, het hoe van de verzoening door het kruis, etc… Daarin wordt niet alleen zelf de bijbel onderzocht, of vanuit de eigen fantasie een nieuwen theorie gemaakt, maar ook teruggekeken naar de grote traditie van het christendom, de hele kerkgeschiedenis en de andere kerken. En die dingen worden niet per se in vraag gesteld om rebels te zijn, maar omdat ze niet stroken met het de God die we in de bijbel door Jezus leren kennen, en die we persoonlijk leren kennen in ons Geestelijk leven.

Een andere kritiek op sommige vormen van de evangelische kerk is de nadruk op vasthouden aan de zekerheidswaarden van de middenklasse.conservative  ‘Family  values’ zijn dikwijls meer cultureel dan bijbels. Ook de Amerikaanse culture wars; waarbij het conservatieve Christendom gekaapt is door de consevatieve politiek, wordt verworpen.  (and rightly so) Jezus is niet voor de kar van eender welk politiek systeem te spanne…

Een ander verschil is in het bekijken van het begrip “kerk”. Dikwijls is er een wantrouwen tegenover en een afwijzen van sterke hierarchie, en een neiging to een meer ‘grass-roots’ flexibele structuur. Experimentatie kan er zijn met allerlei nieuwe vormen van kerk, café-kerk, huiskerk, netwerk-kerk, organische kerk,…

Een andere vorm zweert het kerk-zijn helemaal af, en is ‘Christen zonder kerk’. Persoonlijk geloof ik niet dat zo’n ‘post-church christianity’ zo heel gezond is, maar ik denk dat het het wel een ‘detox’-fase kan zijn voor mensen die uit een ongezonde kerk-omgeving komen.
Bestaat er zoiets als georganiseerd post-evangelisch christendom? Tot op heden niet uitgesproken in Vlaanderen. Een deel is te vinden in de ‘emerging church’, al is dat woord wat op zijn retour en is ze veel uitgebreider dan alleen post-evangelischen. Maar ik heb niet weet van veel emerging churches in belgië eigenlijk. Ook de organische kerken, of simple church-netwerken zijn hier niet zo aanwezig, de meeste huiskerken zijn meer klassiek pinksterachtig of pragmatisch-evangelisch van theologie. Ook New monasticism is in nederdland wel aanwezig, maar hier in Vlaanderen bij mijn weten niet.

Veel postmodern evangelische organisaties zijn er op zich ook nog niet hier. De postmoderne invloed zal er op zich wel zijn, zeker op jongeren. Maar postmoderne en postconservatieve evangelischen gaan daarom niet uit de evangelische beweging uitstappen, al kan het wel frustrerend soms. Het lijkt gewoon een generatiekloof, maar het verschil is groter. We zullen nooit opgroeien om plots modern te zijn, we kunnen alleen volwassen postmodernen worden…

De optie om terug te gaan naar meer traditionele kerken is niet zo logisch voor post-evangelischen hier. In protestantse gebieden gaan een aantal post- en ex-evangelischen terug naar de traditionele kerk, maar de afstand met onze katholieke kerk is groter. Wat niet wegneemt dat er effectief wel mensen zijn die katholiek worden.

Qua voorbeelden van een meer post-evangelisch Christendom: Frank Viola met zijn organische kerk (en redelijk mystieke maar vooral zwaar Christocentrische bijbeluitleg) Shane Claiborne bijvoorbeeld, met zijn heel praktisch Christendom. emerging church-denkers als Brian McLaren zijn natuurlijk post-evangelisch. In de meer postmodern evangelische hoek hebben we Rob Bell, met zijn Nooma-video’s, en Scot McKnight, die zelf Willow Creek bezoekt, of de charismatische new monasticism van de 24-7 prayer boiler rooms (niet verwarren met 24/7 prayer van Mike Bickle) Maar een volledige lijst zou belachelijk lang zijn…

Ik wil niemand bekeren tot eender welke vorm van Christendom. Ik wil alleen dat we trouw zijn aan Jezus, in onze traditie, op onze plaats, in ons wereldbeeld en onze cultuur. Net zoals een zwarte Afrikaan geen Victoriaanse Engelse cultuur moet aannemen pn Christen te worden (zoals sommige zendelingen ooit foutief hebben verkondigd) moeten postmodernen niet modern wordt. Beiden moeten de duistere kanten van hun cultuur, die incompatibel zijn met het volgen van Jezus, inzien en proberen er niet doro beinvloed te worden. Al is dat moeilijk…  Maar het is niet juist dat we postmodernen zouden bekeren tot het modern denken voor ze Christen mogen worden. Nee, we moeten Jezus brengen op een postmodern begrijpelijke manier, en erop vertrouwen dat de Geest zijn werk doet om het Christendom ook in de postmoderniteit zo dicht mogelijk bij Jezus, Weg, Waarheid en Leven te houden…(zie ook Henk Medema hier over)

Maar ik zou liefst alle Christenen samen zien dan ook nog eens een postmodern schizma binnen de evangelische kerk te zien…

shalom

Bram

gemeenschap en/of kerk…

Eén van de voor mij opvallende dingen die Shane Claiborne vrijdag vertelde was over zijn niew monastieke gemeenschap waarin hij leeft (Ik veronderstel dat dat nog steeds ‘the simple way’ is): Hij vertelde over hoe ze samen leven, samen werken, samen bidden, en samen hun leven delen voor de armen in een huis dat vol is van gastvrijheid. Al behouden ze zich ook voor om sabbat te hebben en de deur niet open te doen als dat niet mogelijk is. Maar dus heel de week leven ze samen in Christelijke gemeenschap. En zondag gaan ze allemaal naar hun eigen kerk. De een naar een pinksterkerk, de andere naar de katholieke mis, of de traditionele protestantse kerk, of een huiskerk… Die manier van Eucumene spreekt me enorm aan. Eigenlijk is elke kerk maar een filiaal van de Kerk met grote K, het Lichaam waarvan Jezus zelf het Hoofd is.

Trouwens, ik weet momenteel zelf niet hoe ik dat kan veranderen in de praktijk, maar elke keer als ik hoor of lees over dat Christelijk gemeenschapleven heb ik het gevoel dat ik iets mis. iets dat misschien wel een hele missende dimensie van het evangelie omvat waar ik geen vat op heb momenteel… Als ik naar de eerste kerk kijk, en ik zie hoe ze alles verkochten en uitdeelden en gewoon het Koninkrijk uitleefden, zodat er geen armen en behoeftigen onder hen waren. Hoe ver van mijn leven en de manier van kerk-zijn die ik ken is dat niet..

Ik moet opeens ook denken aan iets dat Andrew Jones, de rondreizende missioloog me vertelde toen hij hier aan de Schelde kampeerde met zijn gezin. Hij vertelde over een groeiende beweging van Christenen ergens in Indië, waar ze geen zondagsamenkomst hebben. Het gaat om arme mensen, die elkaar door de week zien, en samenkomen in huizen en zo door de week, als de Christenen in Handelingen die elke dag bij mekaar kwamen om te bidden en het brood te delen. Ze hebben zoveel gemeenschap dat ze geen behoefte hebben aan zondagsamenkomsten.

Misschien hebben zij wel het beste deel gekozen.

Heer ontferm U…

shalom

Bram

verslag symposium met Shane Claiborne II

zie ook part 1

De reden van het “another world is possible” symposium was de verschijning van de nederlandse versie van zijn boek “the irresistible revolution”. In het nederlands wordt dat om één of andere reden “hoe Jezus de wereld op zijn kop zetten (en ook mijn leven)” waarbij niet Jezus, maar wel de drukker, de voorpagina ook op zijn kop heeft gezet.

Dat is dus het boek dat ik iedereen aanraad te lezen (als het kan in het engels). Zowel Christenen als niet-christenen zullen er een heel ander beeld aan overhouden van het Christendom zoals het ook kan zijn(en misschien zou moeten) zijn. Shane is gewoon een simpele poging om Jezus te volgen, en volgens Jim Wallis (in het voorwoord van de engelse uitgave) een goed voorbeeld van de uitspraak “be careful what you pray for!”.

Op zich is hij al een opvallende figuur, met zijn zelfgemaakte kleren, zijn dreads en zijn onafscheidelijke hoofddoekje. Maar het laatste wat hij wil is cool gevonden worden (toen hij zichzelf zo voorgsteld hoorde heeft hij ooit zelfs zij dreads afgeknipt)

shane is opgegroeid ergens in de Amerikaanse bible belt, en zat als tiener diep vast in wat hijzelf ‘pop Christianity’ noemt, de amerikaanse christelijke commerciële subcultuur. Op een bepaald moment op een zomerkamp gaat hij naar voren om ‘born again’ te worden, en dat bevalt hem zo goed dat hij dat ieder jaar opnieuw doet, misschien wel zeven keer of zo. (Hij raadt het ook iedereen aan)

Maar op een bepaald moment kwam de vraag ‘hoe leeft een Christen?’ er waren genoeg regels wat niet te doen, maar op de vraag hoe Christelijk discipelschap er wel uit zag kwam er geen bevredigend antwoord. Uiteindelijk belandt hij in een bijbelschool, en daar komt hij met zijn vrienden na het lezen van moeder Theresa terecht bij de daklozen en armen op de straten van de binnenstad. Dan blijkt opeens dat een groep dakloze families zich in een kathedraal heeft gevestigd en er door het bisdom uitgegooid gaat worden. Hij en zijn medestudenten zetten een hele actie op touw, en de gezinnen mogen uiteindelijk blijen en krijgen op het einde toch huisvesting.

Na dat verhaal gaat hij nog meer op zoek naar het navolgen van Christus; en besluit hij naar Moeder Theresa te gaan, wat een indrukwekkende zomer tussen de stervenden en melaatsen oplevert. De schok met willow Creek waar hij daarna terecht komt is soms redelijk groot, al zal Shane nooit overdrijven met kritiek en heeft hij veel positieve dingen te zeggen over Willow.

Een volgende hoogtepunt van het verhaal is wanneer hij, in volle oorlogstijd, naar Bagdad gaat met een team van de Christian peacemakers. Terwijl zijn eigen land bommen dropt, is hij aanwezig met de bewoners om samen te lijden. Op een bepaald moment is er een kinderfeestje voor een verjaardag, en de bommen beginnen te vallen in de omgeving. Dat soort van verhalen zijn echt bloedstollend. (De psalters hebben er het nummer Amal over geschreven, dat niet echt easy listening is)

Nu leeft shane (als hij niet rondtrekt om te spreken) in een nieuw monastieke gemeenschap ‘the simple way’ tussen de armen in Philadelphia. Een groot deel van zijn boodschap ging ook over leven in gemeenschap als Christen. Maar het meest opvallende aan Shan als verteller is de echtheid van het plezier. Je ziet aan Hem, en aan zijn mede-verteller Christ Haw, een heel nieuwe invulling van het concept ‘de vreugde van de Heer’.

shalom

Bram

verslag symposium met Shane Claiborne

Vrijdag was ik aanwezig op het “another world is possible” symposium met Shane Claiborne in Diemen, Nederland. Een dag die zeker de moeite waard was, en daarvan nu dus een verslagje.

Shane Claiborne is een speciaal geval, en niet alleen vanwege zijn dreadlocks en zelfgemaakte kleding. Een volgeling van Jezus die niet zomaar in een hokje te duwen is, en die de voetsporen van zijn Meester gevolgd heeft tot bij Moeder Theresa in de sloppenwijken van Calcutta, de megachurch van Willow creek, de arme buurten van Philadelphia, en bij de gebombardeerden in Bagdad op het moment dat zijn eigen leger daar bommen liet vallen. een ‘ordinary radical’ zoals hij zichzelf noemt. Hij is tot zijn eigen verbazing bekend geworden als vertegenwoordiger van de ‘new monasticism’ beweging, en zijn boek ‘the irresistible revolution’ is een bestseller, maar al zijn royalties geeft hij weg aan een indrukwekkende lijst van leefgemeenschappen en christelijke organisaties.

Dan terug naar het symposium. Dat was een samenwerking tussen time to turn en het ‘emerging netwerk‘, de kleine overkoepelende organisatie van de nederlandse emerging church (iets wat we in België zelfs niet hebben). Het was de eerste keer dat ik op dat soort van ‘emerging church’ evenementen was, maar mijn interesse naar meer is wel gewekt. Het symposium was eigenlijk ter gelegenheid van het uitkomen van de nederlandse vertaling van zijn boek, dat in het nederlands ‘Hoe  Jezus de wereld op zijn kop zet (en mijn leven erbij)’, een boek dat ik iedereen aanraad om te lezen, maar voor diegenen die het engels voldoende machtig zijn raad ik de originele versie aan.

Het eerste deel was een praatje van Shane waarin hij zijn verhaal vertelde, zoals ik dat hierboven al een beetje heb samengevat (in de volgende post ga ik dat iets grondiger doen). Hij is een enorm inspirerende verteller (met een heel speciaal lachje, iedereen die hem al heeft gehoord zal dat beamen) die ook nog genoeg verhalen te vertellen heeft. Zelfs al kende ik de meeste verhalen wel (ik heb 3 boeken van hem gelezen: the irresistible revolution, jesus for president en becoming the answers to our prayers) toch bleef het boeiend om naar te luisteren.

Het tweede deel was een forumgesprek met Shane en een aantal prominente nederlandse christelijke figuren. Persoonlijk vond ik dat minder interessant, maar ik denk dat een deel van het probleem lag in de engelse taal die voor de conversatie gebruikt werd. (ikzelf heb altijd minstens een paar dagen nodig voor ik vlot engels kan spreken, dus ik begrijp dat zeker)

Dan kwam er eten, organisch en fair-trade, en behalve de vis nog vegetarisch ook. Waarschijnlijk was dat deel van de invloed van time to turn. Het merendeel van het eten was echt wel lekker, er was onder andere griekse salade en aardappelsla, maar de dingen die eruit zagen als gehaktballen konden mij minder bekoren. Maar ik ben niet genoeg bekend met vegetarisch eten wss…

Na het eten kwam er een duo-gesprek van Shane samen met zijn maatje Chris Haw, mede-auteur van het boek ‘Jesus for president’, dat veel meer theologische diepgang had. Chris is een heel zinnige theoloog, en hij zette een framewerk op poten beginnende bij genesis over God die iets probeert te doen aan het geweld in deze wereld. Iedereen uitmoorden en opnieuw beginnen (Noach) of een groot rijk opbouwen (Babel) is niet de oplossing, en uiteindelijk begint Hij heel klein met 2 mensen uit te roepen uit hun omgeving, en zo begint de revolutie die uitmondt in Gods Koninkrijk met Abraham en Sarah. De roeping van abraham, waar wij nog steeds in delen, houdt trouwens in dat wij gezegend zijn om de rest van de wereld te laten delen in die zegen. en het koninkrijk staat dikwijls helemaal haaks op de koninkrijken van de wereld.

Uiteindelijk werd er afgesloten met een vragenronde, die direct heel zwaar begon met een vraag over Christenen en militair zijn. De toon was gezet voor een diepgaande en theologische vragenronde die onder andere over christelijke naastenliefde, geweldloosheid, kerkstructuren en de praktijk van gemeenschapleven ging. Wel viel het op dat de Amerikaanse situatie heel anders is dan de europese, en sommige vragen kregen dus een antwoord dat niet 100% relevant was (zij het op zich wel interessant…)

Een zeer interessante en inspirerende dag was alweer gedaan, en ik vraag me nog steeds af waar ik eigenlijk mee bezig ben…. Ik wil time to turn, het emerging netwerk én de kerk in wiens gebouw het doorging bedanken voor het organiseren van deze speciale dag.

shalom

Bram

over machten en vijandenliefde…

Kameraad Y had in zijn comment op mijn uitleg over christarchie een probleem met de Ellul-parafrase die Greg Boyd gebruikt om Christelijk anarchisme samen te vatten:

“”Get along with the ruling powers as much as you can, but put no trust in them.” Is dat niet tegenstrijdig? Hoe kan je het nu ‘goed vinden’ met je uitbuiter?”

Het gaat hier over onze houding tegenover de machten boven ons, hoe we daarmee moeten omgaan. Wat bedoelt wordt is dat we als Christen geen systemen moeten gaan omverwerpen, maar van binnenuit en van onder af naar boven moeten zelf anders gaan leven, en zo hopelijk de wereld beinvloeden, als ‘zout en licht’. En misschien de machten en overheden confronteren, maar zeker niet met geweld omverwerpen of zo.

‘Het goed vinden’ met je ‘uitbuiter’ is niet waar het hier om draait, in geen geval… Over uitbuiting heeft Ellul het hier zowiezo niet: Ellul refereert regelmatig naar de Woorden van paulus, een man die niet uitgebuit werd door de machthebbers of kapitalisten (hij was van hoofdbezigheid predikant, en verder tentenmaker om voor zijn inkomen te zorgen) maar die wel naar het leven gestaan werd om zijn geloof en boodschap, en uiteindelijk dat met zijn leven moest bekopen… Paulus gehoorzamde de goddeloze romeinse overheden zoveel hij kon, en kwam daardoor regelmatig in de gevangenis terecht of werd op andere manieren gestraft. Maar zijn leven was niet gericht op de doelen van de maatschappij rond hem, en hij deed niet mee met de patronen van de maatschappij. De eerste Christenen (en vele kloosterlingen achter, en de eerste anabaptisten, en christelijke hippies en neo-monastics,…) leefden in communes van naastenliefde, waarin heel andere principes van belang waren als die van de wereld, maar ze gingen niet de wereld en de machthebbers omver gooien. En toen ze dat wel begonnen te doen was er eigenlijk al serieus iets mis…

Let ook op de woorden ‘as much as you can’; machten en heersers zullen er altijd zijn, en we zullen het er nooit helemaal mee eens zijn. Geen enkel systeem zal ooit perfect zijn, en dat moeten we niet verwachten. Maar zelf moeten we daar waar we zijn het verschil maken. En verder is er nog de profetische taak van confrontatie van de overheden bij onrecht, die niet alleen door oud-testamentische profeten werd gedaan, maar ook door bijvoorbeeld Martin Luther King. Maar dat is iets anders dan een geweldadig omverwerpen van het systeem. Wie eens geweld gebruikt zal het blijven gebruiken…

Maar waar gaat het hier in feite om? Jezus’ regel, die voor velen heel aanstootgevend is: heb uw vijanden lief. Dat betekent niet dat we ‘het goed met hen moeten kunnen vinden’ (anders zouden ze onze vijanden niet zijn) en ook niet dat we het met ze eens moeten zijn. Wel dat we ze niet mogen haten en het beste voor hun willen (maar daarom niet willen dat ze doorgaan met wat ze doen). Dat gaat tegen onze menselijke natuur in en is heel radicaal, en zelfs Christenen hebben er moeite mee om het serieus te nemen en in hun leven tot uiting te laten komen… En veel Christenen doen alles om dat soort verzen weg te verklaren, maar zo ontzenuwen ze heel de boodschap van Jezus!

We zijn allemaal mensen, geschapen naar Gods beeld, al is dat beeld wel beschadigd. Maar we zijn allemaal mensen. Ook onze vijanden hebben recht op behandeling als mens. De ‘uitbuiter’, in eender welk systeem, is ook een mens, zoals wij, die dikwijls ook maar toevallig aan de andere kant van het systeem is. Hem dood willen vanwege zijn positie is een beetje kortzichtig… Een gedachte die mij heel aanspreekt, die dacht ik uit de geweldloze bevrijdingstheologie stamt, is dat een revolutie alleen menselijk is als we zowel de onderdrukte als de onderdrukker kunnen bevrijden en herstellen in menselijkheid. Eén of andere heersende klasse uitmoorden in naam van ‘het volk’ is niet bepaald humaan…

shalom

Bram

Neo-monastiek (voorlopig overzicht)

Blijkbaar is er in christelijk nederlandstalig blogland -en vooral nederlands, ik zie niet veel andere belgen- een kleine blogstorm geweest over new monasticism, wat ik hier meestal vertaald heb met neo-monastiek (in mijn titels toch), al zijn de termen nieuwe monastiek en nieuw monnikendom ook al gebruikt geweest. We zullen we zien welke term uiteindelijk in het nederlands gaat gebruikt worden zeker…

Veel woorden, maar het gaat nog steeds over dingen die hier nog zelfs maar amper in de kinderschoenen staan… Maar als het Gods plan is, dan komt dat wel. en anders maakt het niet veel uit… Ik ben in ieder geval geinspireerd…

Hier een overzicht van mijn posts over het onderwerp:

neo-monastiek (new monasticism)
neo-monastiek II
neo-monastiek III

Verder een interessant nieuw artikel uit het nederlands dagblad, dat  over  ‘nieuw monikendom’ spreekt, te lezen op de blog van Jan Wolsheimer.

Een artikel van het nederlandse emerging netwerk

Johan ter Beek over het onderwerp (check ook de rest van zijn blog, hij schrijft momenteel veel over dat onderwerp)

[Deze links bevatten allemaal nog veel meer links om op door te klikken…]

Ergens is het vreemd om zo over een onderwerp te schrijven waar ik in mijn hart mee bezig zou willen zijn maar waar in de praktijk nog niet veel van komt.

Jezus, ontferm u over mij…

shalom

Bram

relevantie of opoffering??

In onze westerse cultuur zijn we schuldig geweest aan het normaal maken(to sanatize) van het evangelie. In uitzoeken hoe we op een relevante manier Christus kunnen delen, zijn we vergeten dat de gekruisigde Christus een struikelblok is voor sommigen en een dwaasheid voor anderen. (zie 1 Cor 1:23) In ons verlangen naar een relationele aanpak , zijn we boord gegaan met ‘vriendschapsevangelisatie’, alleen zijn we vergeten hoe we vrienden moeten zijn, zeker met iemand die anders is dan ons. We leven in zo’n comfortabele en tolerante cultuur, dat we hebben vergeten hoeveel het kost om ons geloof te delen. Temidden van al onze preken over ‘succes theologie’ zijn we de plaats van opoffering(sacrifice) vergeten.(…)Doorheen de geschiedenis betekende over Jezus spreken lijden. Jezus waarschuwde ons dat het zo zou zijn, sprekend over de zegen die zou komen ‘mensen smaden, en vervolgen, en liegende alle kwaad tegen u spreken, om Mijnentwil’ (mattheus 5:11) Lees eender welk goed boek over Christelijke martelaars, en je komt de eerste bisschoppen tegen, waarvan sommigen zo bang warend at ze leefden ‘als levende martelaren’. DE koptische kerk doorstond de ‘eeuw der martelaren’. Je kan ook lezen over de voor-reformatorische hervormers als Jan Hus, die aan een paal verbrand werd voor ketterijen die voor velen onder ons normale leer zijn. En over de christelijke slachtoffers in de grote oorlogen, zoals de ontelbare Hongaarse priesters die vermoord werden tijdens en vlak na de tweede wereld oorlog, eerst door de nazi-bezetters, en daarna door de sovjet-bevrijders.

(…)Het offer en de kost van missie kan niet genegeerd worden. Maar wat betekent dat voor ons? Misschien zijn onze levens veel te comfortabel om te beginnen oncomfortabel te leven. Misschien zijn we te verlegen van de uitdaging van het evangelie om anderen uit te dagen.

Mijn grootste angst voor de ‘boiler rooms’ die zich over de hele wereld ontwikkelen is dat ze te comfortabel worden, dat het offer en de kosten minimaal zullen worden. Onze boiler room zouden zich op de moeilijkste plaatsen moeten bevinden. Tussen de armsten der armen, onder hen die verloren zijn zelfs voorbij we kunnen indenken, zouden wij moeten aanwezig zijn in de naam van Christus, en zo een welriekend ‘ofer van lofprijs’ worden (heb13:15) als we onze leven neerleggen als levende offers (rom 12:1) Het is daar dat het Koninkrijk komt!

De bovenstaande text komt uit het boek Punk monk, van Andy Freeman en Pete Greig, over hun ervaringen met neo-monastiek zoals die gegroeid is uit de 24-7 beweging. Een meer evangelische vorm van new monasticism, die misschien meer op St-Benedictus dan St-Fransiscus gebouwd is, zonder een echt anabaptistisch/anarchistisch kantje zoals bij Shane Claiborne en Ruthba wel aanwezig is. Het woordje ‘boiler room’ gaat zowel over de gemeenschap als over het gebouw waar ze hun gebedsruimte hebben. Maar hoe interessant dat ook is, dat is niet de reden waarom ik dit stukje vertaald heb…

Het statement in de eerste allinea heeft mij aan het denken gezet. Proberen we in onze pragmatisch evangelische neigingen dikwijls  niet teveel om het evangelie te polijsten, glad en verkoopbaar te maken? Ik denk enerzijds dat er een spanningsveld is tussen maatschappelijk relevant willen zijn of ‘contextualiseren’ enerzijds, en het niet verliezen van de aanstoot en de dwaasheid van de gekruisigde christus…

Als we het over het eerste hebben: we moeten de taal gebruiken van de cultuur waarmee we communiceren. we moeten ons niet wegsteken in een subcultuur en mensen proberen te bekeren tot ons cultuurtje, maar we moeten mensen bij christus brengen. Veel van de dingen waar we mensen mee wegjagen van Christus zijn de aanstoot van ons Christelijk wereldje, die mensen wegjaagt lang voor ze Christus genoeg leren kennen..

En dan pas krijgen we het probleem dat de gekruisigde en opgestane Christus voor velen belachelijk of zelfs afstotelijk is. Dat is niet te vermijden, en dat is gevolg van onze vrije wiil als mens… sommigen gaan de boodschap van Jezus die zichzelf opofferde voor ons en onszelf opdraagt om elke dag ons eigen kruis op te nemen en hetzelfde te doen niet aanvaarden.

Hoe dikwijls laten wij het zover komen dat mensen ons smaden en kwaad van ons spreken, niet omdat we anders zijn, of omdat we Christen zijn, whatever dat is, maar omdat ze weten wat de boodschap van Christus is en ze die afwijzen? En als dat het geval is, gaan we ons dan gezegend voelen, zoals Jezus zegt in Mattheus 5?

Om terug te komen op die relevantie, we moeten Jezus zo communiceren dat ons publiek ons begrijpt. Jezus gebruikte ook alledaagse beelden voor de gewone judeëer uit zijn tijd: schapen, vijgenbomen, druiven,… en we moeten de boodschap zo vertalen dat ze te begrijpen is. Paulus zegt ook dat hij jood met de joden werd, en griek met de grieken, etc…

Maar als we alleen hip en relevant willen zijn, dan ontzenuwen we de kern van de boodschap. Jezus kwam niet om ons cool te maken, maar om ons te leren onszelf nederig te maken… Alle wereldse eer en de lof van mensen zouden niets voor ons mogen betekenen…

Alle eer aan Hem!

shalom

Bram

neo-monastiek III

Neo-monastiek III
De nederlandse emercging church-theoloog Johan ter Beek schrijft op zijn blog over new monasticism, (zie ook bij mij neo-monastiek I en II ) en wil nadenken of het in nederland mogelijk is, en ik heb mezelf al zoiets afgevraagd over België. Volgens hem heeft het redelijk wat bekendheid in de USA, maar in nederland en zeker ook in België is de situatie anders…

De vragen die hij stelt wil ik ook eens bekijken:
1) Wat kunnen we leren van de oude monastieke traditie? Van de woestijn-kloosters tot Keltische traditie, van benedictijns tot franciscaans… Iona, Lindesfarne, Taize… Wat zijn de “regels”, de geloften en hoe werkte dat in de oude kloosterorden? Wat was hun plaats in de maatschappij van toen? Welke rol hadden de klooster?
Veel denk ik, ook als we zelf niet echt monastiek gaan leven. We kunnen leren over hoe de wereld en de bekommernissen van de wereld niet het belangrijkste zijn, en over gemeenschap, en over echt God prioritair stellen, en over aanbidding, en ga zo maar voort… De rol van een klooster en kloosterling was denk ik ook verschillend per situatie, ik denk niet dat daar een eenduidig antwoord op te geven is.
2) Wat zijn moderne interpretaties van de monastieke traditie? Ik denk aan boeken van Wil Derkse en Anselm Grun. Wat is de waarde van monastieke spiritualiteit voor vandaag?
ik denk wereldwijd aan new monasticism, zowel de anarchistische/anabaptistische variant (shane claiborne, en alles wat zich aan de 12 marks houdt) als de evangelische variant van de 24/7 prayer movement. In belgië is er eigenlijk niet veel aanwezig, een paar overlevenden van de oude monastieke traditie en een aantal heel lekkere abdij-bieren en kazen… En in verschillende kringen is er interesse in Taizé, maar meer voor de rustgevende samenkomsten dan voor kloosterleven vrees ik. Hoe het met de brouwerij van Luc versteylen staat (ooit stichter van de partij agalav die nu groen! heet) weet ik niet, maar ik denk dat dat meer een retraite-oord was Verder denk ik ook aan de St-Egidius-gemeenschap die in antwerpen zou moeten aanwezig zijn, al weet ik daar niet veel van.
3) Welke theologische en filosofische bronnen zijn er voor een hedendaagse monastieke traditie? Wat is een gemeenschap in deze post-industriële tijd? Wat is de verhouding tussen gemeenschap (kerk) en staat als het gaat om verantwoordelijkheid? Ik denk aan filosofen als Zygmunt Bauman en theologen als Karl Barth en Stanley Hauerwas.
Ik denk ook aan Bonhoeffer onder andere en ikweet dat Jacques Ellul bij de amerikaanse Christelijke anarchisten populair is. Maar vooral aan meer praktische bronnen als de kloosterregels van Fransiscus en Benedictus. Ik heb ook wel het idee dat zo een beweging vooral veel praktijk nodig heeft, misschien is naar een of andere gemeenschap gaan en daar meeleven voor een tijdje wel het meest interessante.
4) Op welke issues gaat een nieuwe monastiek traditie in Europa zich richten? Zorg? Onderwijs? Milieu? Bio-diversiteit? Voedsel? Energie? Eenzaamheid? Multi-culti? Wat zijn de trends, de grote issues en hoe gaat het leven er in Europa op middellange tot lange termijn uit zien? Is Nieuwe Monastiek het antwoord op nieuwe uitdagingen? Of moeten we toch aan kerken, gemeentestichting of Emerging Church / Urban Expression denken? Of beide? De kerk als klooster?
Ik denk in de eerste plaats aan een nee zeggen tegen de druk van de wereld, die mensen verplettert. Nee tegen consumerisme, elleboogcarrieremaken, maar ook de roofbouw op de hele planeet, etc. Misschien een heel praktisch mensen in de buurt helpen zoals Claiborne en de new monastics die naar arme wijken trekken. Opvang van hopeloze gevallen. Bio-farming, etc… Er zijn veel antwoorden mogelijk. Misschien moeten we de Heilige Geest zijn werk laten doen en Hem laten leiden? Er is zoveel dat mgelijk is…
5) Hoe gaat een nieuwe monastieke “orde” zich organiseren? Koopt ze een oud klooster? Is ze volledig fluide en/of web-based? Gaat ze verhuizen naar een achterstandswijk? Zijn er regels? Is er differentiatie tussen “light” en “heavy” of “hard-core” monastiek? Hoe zit het leiderschap er uit? Zijn de dragers van cultuur en wetenschap?
Ik denk dat er vele mogelijkheden zijn, en hoop dat er een hele verscheidenheid in gaat zijn. Een klooster of gebouw kopen, of allemaal in de buurt wonen en geregeld samenkomen, of web-based(zou niet werken bij mij), of .. Een regel op één of andere manier lijkt me wel handig (iets als de boiler room rule is op zich al genoeg)
Een verschil tussen echt kloosterlingen en oblaten kan ook bestaan, en qua leiderschap zou ik denken aan benedictus die zei dat de leider de meest nederige dienaar moest zijn.
6) Wat is de verhouding stad-land mbt. een nieuwe monastieke traditie? Wat kunnen stedelingen leren van bijv. de Eemlandhoeve van Jan Huijgen in Bunschoten?
Een plek waar stedelingen naartoe kunnen gaan om uit te rusten en even in een heel andere wereld van gebed en handwerk in de tuin en rust, heeft een heel andere funstie dan een gemeenschap die midden in de arle wijk zit. Maar ik denk dat beide iets kunnen betekenen.
7) Wie gaat dit oppakken? Is dit iets voor kerken? Kleine organisaties als Emerging Netwerk of Urban Expression? Parakerkelijke organisaties? Geen idee… Misschien gewoon de RKK? Wil jij meedenken?
Ik denk er zelf over na vanuit jullie buurland, maar de praktijk in mijn leven duurt nog even vrees ik… (wel een voordeel van die nieuwe monastics is dat je getrouwd mag zijn :p) Wie het schoentje past trekke het aan zou ik zeggen. Zowel vanuit een organisatie ale een kerk als vanuit een groep mensen zou zoiets kunnen groeien. Je hebt vooral mensen nodig die ervoor willen gaan eigenlijk. Anders kan je proberen wat je wil, maar gaat het niet werken…

Als het een idee van God is, zullen we er de volgende jaren nog wel iets over horen en zien..

Shalom

Bram

nieuw calvinisme als idee dat we wereld verandert???

 Time magazine had een jaarlijkse special met 10 ideëen die de wereld zouden kunnen gaan veranderen, en tot grote verbazing van velen stond op de derde plaats ‘new calvinism’: het nieuwe calvinisme dus.

Nu, als er binnen het christendom één richting is die mij niet veel zegt dan is dat vrees ik wel calvinisme, waar ik zowiezo nooit veel mee heb gehad: het heeft altijd ver van mijn bed gestaan, ik ben hier in belgië opgegroeid tussen evangelische/pinksterkerken enerzijds en vrijzinnige katholieke scholen anderzijds. Maar toen ik mij meer op het internet begaf kwam ik op fora en websites regelmatig felle calvinisten tegen van het type dat alle niet-calvinisten bijna bij voorbaat verketterde. Het opstapelen van donderende rationele elementen om gelijk te hebben en de agressiviteit van bepaalde van die types heeft mij altijd afgeschrikt, en theologisch heeft het mij nooit iets gezegd, en zal dat starre deterministische wereldbeeld mij ook nooit zoveel zeggen… Laat staan alle afgeven op Arminius, alsof er een twee-partijensysteem zou bestaan waarbij één van de twee gelijk moet hebben. Er zijn zowiezo veel meer meningen dan die van Arminius en de volgelingen van Calvijn, en ook Calvijn hamerde veel minder op determinisme dan zijn latere volgelingen. Het Mohler-citaat van time-magazine zegt mij genoeg: “The moment someone begins to define God’s [being or actions] biblically, that person is drawn to conclusions that are traditionally classified as Calvinist.” Sorry, maar mij komt dat arrogant over, ik geloof dat er veel mensen de bijbel bestudeerd hebben: evangelischen, katholieken, orthodoxen, kopten, anabaptisten, etc en de meeste daarvan kwamen niet tot dat determinisme, misschien wel met een heel goede rede.

En als je dan als een van de boegbeelden van dat ‘nieuwe’ calvinisme’ Mark Driscoll krijgt, die soms zo sexistisch is dat ik mij als man al beledigd ren aangevallen voel van wat hij soms uitkraamt: sorry, ik heb geen en nog minder interesse in geweld, worstelen, macho-zever en zijn zogezegde ‘bijbelse’ rolverdelingen… Dan groeit mijn interesse niet.

Maar een andere opmerkelijke kant van het verhaal moet ook niet onopgemerkt blijven: Eén van de 10 ideëen die de wereld kunnen veranderen in 2009 is een opleving van Christendom, en niet zomaar Christendom, maar een redelijk ‘hardcore’ en compromisloze vorm ervan, die meer op God gericht is dan op de mens, na een hele tijd (ook in evangelische kerken) van heel mensgericht protestantisme. Dat op zich is in tijden van ontkerkelijking en secularisering heel opmerkelijk.

Veel mensen geloven dat religie op sterven na dood is moeten daar toch wel van geschrokken zijn denk ik: Religie is niet dood. De georganiseerde religie verliest terrein, maar vage religiositeit wint terrein, en het ‘ietsisme’ is in opkomst, naast veel relishopping en new age selfmade-godsdiensten, en ontkerkelijkt christendom. En bovendien een sterke groei van de islam, die een plaats op begint te eisen in onze samenleving. Het atheistisch optimisme dat de mens de godsdienst aan het ontgroeien is in onze wetenschappelijke tijden moet toch wel een knak krijgen denk ik…

In hoeverre dat zogezegde ‘nieuw calvinisme’ op zich hier in belgië ooit iets zal betekenen weet ik niet natuurlijk… Ik denk (en hoop stiekem) ook dat time magazine zich ergens vergist met zijn pijlen op het calvinisme te gooien, maar dat ze wel een punt hebben dat een minder mensgerichte vorm van Christendom wel eens iets zou kunnen gaan betekenen in de toekomst. Persoonlijk denk ik daarbij niet in de eerste plaats aan het deterministische calvinisme (maar dat kan mijn fout zijn) Maar hoop ik meer op een injectie van een paar dingen uit de meest vergeten (en indertijd meest uitgemoorde) tak van de reformatie: het anabaptisme. Een holistsich Christocentrisme, en radicaal discipelschap, dat zijn dingen die de wereld kunnen veranderen. Jezus in het centrum van ons leven, christen zijn niet alleen als hobbie en ‘geestelijk consumeren’, maar serieus proberen Jezus te volgen. Een Christendom dat effectief ons hele leven kost, dat niet een soort weekend-tijdverdrijf is voor op zondagmorgen, een naar binnen gericht consumerend opladen op een conferentie om daarna verder de wegen van de wereld te volgen maar een Jezus betrekken in elk deel van ons leven, en ambassadeur zijn van het Koninkrijk van God waar we zijn op elk moment.

En dat is wat ik zie in de missionaire tak van de emerging Church en new monasticism, bij shane Claiborne, Mark van steenwyk, en bij waarschijnlijk veel naamloze mensen die veel minder lawaai maken dan de Mark Driscolls vand eze wereld: een simpel maar diep volgen van Jezus, niet alleen maar ook samen. Niet de nadruk leggen op discussieren over doctrine, maar laten zien met heel ons leven dat we ze serieus nemen. Een meer eucemenische ‘mere Christianity’ misschien, die probeert om een historisch orthodox christendom te volgen, gericht op Jezus als de weg de waarheid en het leven, en een uitleven van de wet van de liefde.

Ja dat zou de wereld kunnen en moeten veranderen: Als we echt van God leren houden boven alles, en van onze naaste als onszelf. Echt onze medemens even belangrijk vinden als onszelf boven alle roerende en onroerene goederen, ons gelijk en onze reputatie en zelfs ons eigen leven. Echt God als Schepper serieus nemen, dus niet alleen discussieren over dat Hij de wereld gemaakt heeft, maar gewoon zorg dragen voor de Schepping. Nedering in liefde respectvol met de medemens omgaan, voor onze vijanden bidden en niemand afschrijven of veroordelen.

Ook ikzelf heb dan nog een lange weg te gaan…

en ik wil vragen om voor mij te bidden want ik sta nog nergens als volgeling van christus…

shalom

Bram

een alternatief eindtijdscenario?

Okay dit is een nogal heavy en lichtjes doomy post… eigenlijk is deze onststaan als antwoord op een blogpost van johan ter beek en dan een stuk langer geworden….

Waar beginnen we?  Wat als onze eindtijdtheoriëen niet blijken uit te komen (arme Hal Lindsay) en de terugkomst van Jezus niet voor direct is, maar voor ergens in een verdere toekomst, en als er in de veel nabijere toekomst eerst nog een instorting van onze zogezegde westerse beschaving (en meer zelfs) zit aan te komen? Hoe zit het met ons christenen dan?

Zowiezo zijn er in deze laatste 2000 jaar, en zeker ook daarvoor, wel meer wereldrijken opgekomen en daarna gevallen, dus zo speciaal zou de neergang van de onze vrees ik toch niet echt zijn… Het einde van de wereld is het zeker niet, behalve misschien voor onszelf dan, maar niet zo speciaal in de geschiedenis van planeet Terra…

Maar spijtig genoeg: het kan wel eens erger uitpakken dan dat: We blijven roofbouw plegen op de planeet, en dat gaat zoals het nu gaat vrees ik echt geen 100 jaar meer duren voordat dat tot serieuze problemen komt… Millieucrisissen, vervuiling, ecologische rampen, zeespiegelstijgingen, aardbevingen,… dit samen met andere problemen (onrusten, oorlogen, instorten van het geldsysteem, wegvallen van onze moderne communicatie?,…) kan wel eens een heel andere wereld creëeren op niet zo’n lange tijd… dit is het worst case scenarie, en ik hoop met heel mijn hart dat het niet zo zal zijn, maar ik ben bang dat de roofbouw die we op onze zuster, moeder aarde plegen, ons uiteindelijk zuur zal opbreken.  en ik lijk overal in ons ‘westers rijk’ barsten te zien, die misschien alleen maar inbeelding zijn. 

We moeten altijd hopen op de wederkomst, maar aan de andere kant blijven in deze wereld gewoon leven, en moeten we blijven Jezus volgen, die ons allemaal als christen de wereld in zendt… Laten we er nu dus eens vanuit gaan dat dat (net zoals in het jaar duizend, of bij de val van het romeinse rijk, of in het jaar 2000,…) niet zo is dat ‘de apocalyps’ van ‘left behind’ verhaaltjes eraankomt en jezus terugkomt als culminatiepunt van de rampen die ons (hopelijk niet) te wachten staan. Waar staan we dan als Christen? Wat doen we dan als overlevenden die in een ondersteboven gedraaide wereld zitten?

Dan is het het met spelen gedaan, dan wordt het terug naar af met heel onze beschaving… Maar wat ik dan geloof is dat we dan, als christenen, inderdaad opeens echt licht en zout zouden kunnen zijn, omdat we, ook al beseffen wij die gevangen zitten in de tijdsgeest van consumerisme en kapitalisme dat niet zo goed, dat we een enorm potentieel hebben van een alternatieve samenleving: als we erin slagen om eens echt Jezus te volgen en anders te zijn zoals bijvoorbeeld de kerk van handelingen… Samen delen, leven in liefde en zelfopoffering,… Samen met mekaar delen wat we nodig (en veel mensen zullen nood hebben) en ook met de mensen buiten onze kring die het nodig hebben zoveel we kunnen. Dat potentieel is wat mij enorm inspireert bij Shane Claiborne en new monasticism, en meer algemeen ook in wel wat emerging church richtingen…

eigenlijk zouden we het nu ook al moeten doen, maar soit,…  Op zo’n crisismoment moeten we echt terug gaan naar Jezus echt volgen, en als we dan echt Hem op de eerste plaats zetten en ons laten leiden door de Geest (en niet alleen zingen dat we dat doen… we zouden dat in theorie nu ook allemaal moeten doen, maar in de praktijk nemen de prioriteiten van de wereld het meestal over..) en dat we daarbij kunnen leren van bijvoorbeeld bepaalde monastieke tradities, anabaptisme, de eerste kerk,… En als we onze hoop op de dingen van de wereld blijven stellen, zullen we net als de wereld alles kwijt zijn, en niets te bieden hebben. Terwijl een radicale alternatieve manier van leven ons niet alleen kan helpen te overleven in de (hopelijk hypothetische) instortende wereld, maar ons zelfs kan helpen om echt een licht te zijn, een evangelie dat niet alleen goed nieuws is voor ons gelovigen, maar dat ons helpt om goed nieuws te zijn voor de wereld in nood rond ons, wat eigenlijk altijd de bedoeling was denk ik…

Mooie woorden allemaal, maar spijtig genoeg blijft het voor mij ook maar bij nadenken vrees ik 😦 Maar ik wil echt leven volgens de Weg, en Christus volgen…

zucht… lange Weg te gaan

shalom

Bram