Gods toorn en de zonde serieus nemen?

Ik krijg soms het idee dat veel van de mensen die ‘de zonde meer serieus willen nemen’ zelf de zonde meer serieus mogen gaan nemen. Als de zonde tot ofwel individuele daden van individuën ofwel tot iets vreselijks waar we sowieso schuldig aan zijn en dus naar de hel gaan (waarbij een leugentje om bestwil even erg is als het uitmoorden van 6 miljoen joden, zigeuners, homo’s en andersdenkenden bij wijze van spreken) blijven we teveel hangen in de wettelijke metafoor van de zonde, die maar één aspect van de zonde is.

De zonde is een kracht die menselijke verantwoordelijk overstijgt en die over de hele schepping hangt, maar die verslagen is door Jezus in de opstanding (Christus victor)… Gerechtigheid is het kwaad ongedaan maken (recapitulatie) veeleer dan simpel de schuldigen straffen.

Gods ‘toorn’ is niet iets dat op zichzelf staat, komt juist uit Zijn Liefde, de zonde maakt Zijn geliefde schepping en schepselen kapot, en hoe meer liefde, hoe meer God die zonde zal haten en willen vernietigen en volledig uitbannen… En durf dat geen ‘onorthodox’ idee noemen, ik heb het van een oosters orthodox christen! :p

(van een comment die ik hier geplaats heb over een discussie die origineel over Rob Bells ‘love wins’ gaat, en gestart is met een artikel dat achter de ND betaalmuur zit en ik dus niet kan lezen. Deze reactie op zwakgeloven is ook zeer interessant!)

shalom

Bram

post-evangelisch???

Nu ik toch bezig ben… Iemand op twitter stelde de vraag naar ‘post-evangelicalisme’. En vermist ik iets aan het schrijven ben dat (moest het ooit afgeraken) een boek zou kunnen worden over dat onderwerp, ga ik eens wat dieper ingaan op dat onderwerp.

Ik weet dat het op zich een stom woord is, en dat sommigen ondertussen wel aan ‘post-itis’ zullen lijden… Maar toch even uitleggen: ‘Post’-evangelisch is zeker niet hetzelfde als ‘ex’-evangelisch. Het verschil tussen beide voorvoegsels is groot. Een ex-vrouw is geen echtgenote meer, maar post-rock is een genre dat, hoewel verschillend van rock, verderbouwt op rockmuziek in een aantal punten. De verbinding tussen post-evangelicalisme en postmodernisme is waarschijnlijk ook we duidelijk. Wat post-modernisme ook is, het bouwt verder op modernisme, en door een aantal consequenties daarvan moet het moderne wereldbeeld wel omvergeworpen worden. Maar dat is een andere discussie. Ik wil alleen maar benadrukken dat het evangelisch Christendom geworteld is in het moderne tijdvak en in verlichtingsdenken, en dat wat ‘postevangelisch Christendom’ ook moge zijn, dat het geworteld is in wat postmoderniteit ook moge zijn…

Of er een scheidingslijn te trekken is tussen ‘post-evangelisch’ en ‘postmodern evangelisch’, is een andere vraag, die gedoemd is uit te komen op zwaar semantische discussies over definities en indelingen, maar die zinloos is vanwege de vaagheid en fluiditeit van het onderwerp… Ik kan me trouwens met beide termen identificeren. (Trouwens, ik zou in de ware, niet-gegijzelde betekenis van de woorden het belangrijker vinden een evangelish, charismatisch, orthodox en katholiek Christen te zijn dan post-modern…) Ik denk ook niet dat het noodzakelijk is een scheiding te maken, en het post-evangelische af te scheuren van de evangelische kerk. Er zijn sinds de reformatie al genoeg schizma’s en scheuringen geweest binnen het Christendom (zo’n 30.000 tegenover 3 in de eerste 1500 jaar!!!) Ook wordt soms het woord ‘post-conservatief evangelisch’ gebruikt. De termen doen er mij niet toe verder, en al vallen ze niet samen, ik ga er geen enkele verdedigen op zich, en ze alleen gebruiken omdat we nu eenmaal woorden nodig hebben om iets aan te duiden als mens…

Wat zijn dan de grote verschillen? Eén van de verschillen is de postmoderne manier van kijken, dat heel anders met waarheid en werkelijkheid omgaat, wat een verschil maakt over hoe theologie, en heel het Christelijk leven, bekeken wordt. Er wordt een grote afstand gedaan invloed van het fundamentalisme, dat de antwoorden van het moderne verlichtingsdenken verwierp, maar zich door de vraagstelling aan te nemen er toch in sloeg om het Christendom in een strak rationelalistische wereldbeeld te perseon. Postmodernen zijn, als de meeste niet-modernen, meer open voor paradox en mysterie, en gaan er niet van uit dat waarheid volledig te vangen is in een systematische theologie bijvoorbeeld.

Ook is er een afwijzen van litteralisme, niet omdat de bijbel verworpen wordt, maar juist omdat het litteralisme de bijbel niet serieus genoeg neemt. En een openheid voor het herbekijken van alle heilige huisjes uit de Christelijke traditie. In sommige hoeken alles, in andere alles wat niet expliciet door de apostolische en/of Niceaanse geloofsbelijdenis wordt beleden. Te weten dus het hoe van de schepping, de aard van hemel en hel, het hoe van de verzoening door het kruis, etc… Daarin wordt niet alleen zelf de bijbel onderzocht, of vanuit de eigen fantasie een nieuwen theorie gemaakt, maar ook teruggekeken naar de grote traditie van het christendom, de hele kerkgeschiedenis en de andere kerken. En die dingen worden niet per se in vraag gesteld om rebels te zijn, maar omdat ze niet stroken met het de God die we in de bijbel door Jezus leren kennen, en die we persoonlijk leren kennen in ons Geestelijk leven.

Een andere kritiek op sommige vormen van de evangelische kerk is de nadruk op vasthouden aan de zekerheidswaarden van de middenklasse.conservative  ‘Family  values’ zijn dikwijls meer cultureel dan bijbels. Ook de Amerikaanse culture wars; waarbij het conservatieve Christendom gekaapt is door de consevatieve politiek, wordt verworpen.  (and rightly so) Jezus is niet voor de kar van eender welk politiek systeem te spanne…

Een ander verschil is in het bekijken van het begrip “kerk”. Dikwijls is er een wantrouwen tegenover en een afwijzen van sterke hierarchie, en een neiging to een meer ‘grass-roots’ flexibele structuur. Experimentatie kan er zijn met allerlei nieuwe vormen van kerk, café-kerk, huiskerk, netwerk-kerk, organische kerk,…

Een andere vorm zweert het kerk-zijn helemaal af, en is ‘Christen zonder kerk’. Persoonlijk geloof ik niet dat zo’n ‘post-church christianity’ zo heel gezond is, maar ik denk dat het het wel een ‘detox’-fase kan zijn voor mensen die uit een ongezonde kerk-omgeving komen.
Bestaat er zoiets als georganiseerd post-evangelisch christendom? Tot op heden niet uitgesproken in Vlaanderen. Een deel is te vinden in de ‘emerging church’, al is dat woord wat op zijn retour en is ze veel uitgebreider dan alleen post-evangelischen. Maar ik heb niet weet van veel emerging churches in belgië eigenlijk. Ook de organische kerken, of simple church-netwerken zijn hier niet zo aanwezig, de meeste huiskerken zijn meer klassiek pinksterachtig of pragmatisch-evangelisch van theologie. Ook New monasticism is in nederdland wel aanwezig, maar hier in Vlaanderen bij mijn weten niet.

Veel postmodern evangelische organisaties zijn er op zich ook nog niet hier. De postmoderne invloed zal er op zich wel zijn, zeker op jongeren. Maar postmoderne en postconservatieve evangelischen gaan daarom niet uit de evangelische beweging uitstappen, al kan het wel frustrerend soms. Het lijkt gewoon een generatiekloof, maar het verschil is groter. We zullen nooit opgroeien om plots modern te zijn, we kunnen alleen volwassen postmodernen worden…

De optie om terug te gaan naar meer traditionele kerken is niet zo logisch voor post-evangelischen hier. In protestantse gebieden gaan een aantal post- en ex-evangelischen terug naar de traditionele kerk, maar de afstand met onze katholieke kerk is groter. Wat niet wegneemt dat er effectief wel mensen zijn die katholiek worden.

Qua voorbeelden van een meer post-evangelisch Christendom: Frank Viola met zijn organische kerk (en redelijk mystieke maar vooral zwaar Christocentrische bijbeluitleg) Shane Claiborne bijvoorbeeld, met zijn heel praktisch Christendom. emerging church-denkers als Brian McLaren zijn natuurlijk post-evangelisch. In de meer postmodern evangelische hoek hebben we Rob Bell, met zijn Nooma-video’s, en Scot McKnight, die zelf Willow Creek bezoekt, of de charismatische new monasticism van de 24-7 prayer boiler rooms (niet verwarren met 24/7 prayer van Mike Bickle) Maar een volledige lijst zou belachelijk lang zijn…

Ik wil niemand bekeren tot eender welke vorm van Christendom. Ik wil alleen dat we trouw zijn aan Jezus, in onze traditie, op onze plaats, in ons wereldbeeld en onze cultuur. Net zoals een zwarte Afrikaan geen Victoriaanse Engelse cultuur moet aannemen pn Christen te worden (zoals sommige zendelingen ooit foutief hebben verkondigd) moeten postmodernen niet modern wordt. Beiden moeten de duistere kanten van hun cultuur, die incompatibel zijn met het volgen van Jezus, inzien en proberen er niet doro beinvloed te worden. Al is dat moeilijk…  Maar het is niet juist dat we postmodernen zouden bekeren tot het modern denken voor ze Christen mogen worden. Nee, we moeten Jezus brengen op een postmodern begrijpelijke manier, en erop vertrouwen dat de Geest zijn werk doet om het Christendom ook in de postmoderniteit zo dicht mogelijk bij Jezus, Weg, Waarheid en Leven te houden…(zie ook Henk Medema hier over)

Maar ik zou liefst alle Christenen samen zien dan ook nog eens een postmodern schizma binnen de evangelische kerk te zien…

shalom

Bram

Een nieuw soort van pinksterkerk II

Dit is (eindelijk…) deel twee in al veel eerder aangekondigde korte reeks van posts gebaseerd op een engelstalige  blogpost van Samuel Lee, een in een nederlandse migrantenkerk actief zijnde Pinkster-predikant. Hij ziet een aantal sterke maar ook  zwakke punten in de beweging waar hijzelf deel van is, die ikzelf interessant genoeg vind om eens bij stil te staan… (text in italics zijn vertalingen van zijn artikel door Bram zelf)

3.Geen exclusiviteit op de Heilige Geest

Sam Lee: “Ik ben PinksterChristen omdat ik inderdaad geloof in de Heilige Geest, maar ik geloof niet dat de Pinksterdenominatie of -kerken een of andere vorm van exclusiviteitsrecht hebben op de Heilige Geest. Ik geloof dat de Heilige Geest vrij beweegt in eender welke Kerk of denominatie waar van Jezus gehouden wordt. Ik ben pinksterchristen, maar dit maakt me niet beter dan mijn broeders en zusters die bij andere denominaties horen. Ik ben pinksterChristen, maar ik sta geen arrogantie toe onder hen die zich zo noemen. Ik hou van alle denominaties die van Jezus Christus houden. Omdat ik Pinksterchristen ben, heb ik geleerd om mijn broeders en zusters te respecteren van andere verschillende denominaties. Ik heb goede vrienden in andere denominaties en uit het niet-denominationele terrein.”

Hier gaat het dus over de genereuze orthodoxie waar ik het eerder al over had. En ik vind dit een heel interessante houding. Ik kan mij herinneren dat ik als kind in de pinkterkerk de sfeer heb opgepikt dat de pinksterkerk de enige kerk was die de Heilige Geest had, en dat andere kerken waarschijnlijk zelfs amper Christen te noemen waren. Dat soort van ideëen heb ik altijd een beetje moeilijk gevonden.

Maar waar die ideëen ook vandaan kwamen, ze kwamen niet van mijn ouders, die zelf Christen geworden zijn in de katholieke Charismatische vernieuwing voor ze doorstroomden naar de pinksterkerk. En als tiener werd ik deel van een gemeentestichtend project van Vineyard (waar mijn vader nog steeds de teamleider is) waar de houding tegenover andere kerken gelukkig heel anders was. Vineyard beschouwt zichzelf maar als één van de vele kerken die samen bouwen aan het Koninkrijk, een idee dat dus in dezelfde lijn ligt van de genereuze orthodoxie.

4. de bijbel

Sam Lee: Ik ben pinksterchristen, en ik geloof dat de bijbel een werk is dat geinspireerd is door de Heilige Geest, maar ik ben me er ook van bewust dat de bijbel geschreven is door mensenhanden, en sommige aspecten van de bijbel moeten dus bekeken worden in hun historische en culturele context. Ik ben pinksterChristen, maar ik ben het niet eens met mijn medegelovigen die onbeschaamd de bijbel uit de context citeren en anderen daarbij kwetsen, of die de schriften gebruiken om anderen te manipuleren voor verschillende redenen. Ik kan het niet eens zijn met het gebruik van de bijbel zonder liefde of nadenken (…) Ik hou er niet van om mensen dood te kloppen met hel en verdoemenis gebruik makend van een ‘zo zegt de bijbel’ benadering. Als we het zo aanpakken, veroordelen we ook onszelf (…) Als we kiezen om te veroordelen, zullen we geoordeeld worden op dezelfde manier als we zelf oordelen. Als we anderen oordelen bij de bijbel, zullen we geoordeeld worden op de bijbel zelf.

Hier zijn er eigenlijk twee onderwerpen die belangrijk zijn. Het eerste is natuurlijk de vraag hoe we al Christen de bijbel bekijken, hoe we de bijbel gebruiken en hoe we de bijbel interpreteren. Hier ga ik even aanvullen met een stukje uit een ander schrijfsel van Sam, zijn ‘ninety-five concerns’:

Over het woord van God: Jezus Christus is het ultieme, absolute Woord van God (Joh 1) De heilige bijbel is de schriften, het woord van God geschreven door mensenhanden, maar geinspireerd door de Heilige Geest. Daarom noem ik ze de geschriften van God of de Heilige Schrift. (…)

De bijbel moet gelezen worden door de ogen van Jezus Christus en in lijn met de essentie van Zijn boodschap, Zijn zijn en Zijn Leven. Hij staat boven het geschreven woord, en alleen door inspiratie van de Heilige Geest kunnen de letters in de bijbel tot leven komen voor osn, anders zijn het enkel maar historische, poëtische en morele documenten. (…)

Bovendien, verschillen in bijbelinterpretatie zouden ons niet mogen verdelen, maar zouden ons in een conversatie moeten brengen waarin we kunnen leren en meer begrijpen. De fundamenten van het evangelie moeten intact blijven, namelijk het verhaal van de geboorte, de dood, verzoening en opstanding van Jezus Christus en de redding die Hij ons daardoor gaf. Niemands interpretatie is superieur aan een andere. Discussiëren over mekaars argumenten gebaseerd op bijbelse interpretatie is zeker acceptabel, mar het moet gedaan worden in een geest van broederlijke liefde.

Wat het tweede puntje betreft dat Sam aanhaalt, het veroordelen, moet ik toegeven dat ik soms gewoon bang ben van hoe veroordelend wij Christenen soms zijn, terwijl Jezus heel duidelijk zegt dat we zullen worden geoordeeld zoals wij zelf oordelen. Dan vergeef ik zelf liever een 491^ste keer dan dat ik te snel oordeel eigenlijk…

Hopelijk snel meer…

shalom

Bram

De Kerk en structuren…

De laatste tijd was er wel wat kritiek in de media op ‘de Kerk’. Niet ten onrechte natuurlijk met al die kerkschandalen in de hiërarchie van de  katholieke kerk, die echt wel schrijnend zijn, en waar geen enkel excuus voor is. Maar wat mij opviel was dat er alleen gesproken werd over de Katholieke kerk, in zijn hierarchische institutionele hoedanigheid dan nog wel. Het christendom is veel groter en ruimer dan dat… En ook veel interessanter…

Persoonlijk als protestant heb ik weinig boodschap aan  kritiek ‘op het christendom’ die alleen op de katholieke kerk van toepassing is (als ze dat al is), en vind ik ze meestal een beetje naast de kwestie. Geen van de Christelijke stromingen waar ik normaal mee te maken heb heeft iets te maken met het Vaticaan en zijn van het romeinse rijk overgeërfde structuren… Nu ga ik niet zeggen dat alle protestantse evangelische, pinkster, en emerging church kerken geen terechte kritiek zouden kunnen krijgen. dat ga ik helemaal niet ontkennen. Kerken zijn als mensen, geen enkele is perfect… Maar het beeld van de katholieke kerk gaat niet op voor hoe de meeste andere kerken functionenen…

Er zijn veel andere dingen waar wij als modale vlaming zelfs amper besef van hebben, kijk eens naar de volgende ‘viral’ gegane video, (ik krijg vimeo niet ge-embed om één of andere reden) die komt van een Amerikaanse megachurch en die eigenlijk zichzelf en hun systemen voor gek zet:

Niet bepaald een doordeweekse vlaamse mis die geparodieerd wordt… Een professionele hippe geoliede entertainment-machine, die perfect is ingespeeld op de noden van de doordeweekse Amerikaan aangepast aan de media-consumptiemaatschappij. Maar zo’n kerken zijn duur in het onderhoud, en eisen veel…

Maar het kan nog heel anders… Eén van de grootste en meest opvallend groeiende kerken uit de kerkgeschiedenis is bijvoorbeeld de ondergrondse Chinese huiskerkbeweging. Ze mogen niet eens Christen zijn, en lopen gevaar door samen te komen, dus kerken en bijbelscholen hebben ze niet. Ze komen bij mekaar thuis samen en als de groep te groot wordt splitst hij. Miljoenen christenen die niet te tellen zijn leven zo, terwijl ze nog steeds gevaar lopen om voor hun geloof opgepakt te worden (in 2008 zijn er nog 11 huiskerkleiders naar strafkampen gestuurd…)

Maar niet alleen in China bestaan er huiskerken, die komen over heel de wereld voor, en de laatste jaren is er enorme groei in verwante structuren als ‘simple church’ en ‘organic church’. Mensen die gewoon thuis samenkomen bij elkaar als gelovige, en die dikwijls een heel sterk gevoel van gemeenschap en samenhorigheid hebbe. In veel Niet-westerse landen groeien die dingen enorm. Adrew Jones aka tallskinnykiwi, een rondreizende missioloog die deze winter in het noorden van  Afrika doorgebracht heeft zegt ergens achteloos in een comment op zijn recentste blogpost over bovenstaande video:

“I just spent 3 months in north africa where the MAJORITY of believers meet in simple house churches. Same for India and the areas of the world were the church is growing the fastest – the new majority church is a simple church and not the other. Maybe I am close to it, as you say, but doing research on location rather than from behind a desk should not disqualify my findings but rather add some validity to them

show me a country where churches are being planted rapidly and i will show you a country dotted with house churches as the emerging majority, rather than the building-dependent, stage-led churches led by paid professionals which fight against multiplication and are very expensive to start and maintain.”

In sommige delen van de wereld zijn simpele of organische huiskerkjes een heel snel groeiende vorm van christendom. Iets wat wij ons hier in de westerse wereld niek kunnen voorstellen… Huiskerken zijn nooit zo hard van de grond gekomen hier, en ik heb geen weet van vermenigvuldigene huiskerkstructuren hier in Vlaanderen. Maar in andere delen van de wereld is het een niet te stoppen (en moeilijk in kaart te brengen) fenomeen… De Geest waait waarheen Hij wil, en is niet in statistieken te vangen…

Om af te sluiten: Ik geloof niet dat één van de twee ‘de ene ware vorm van kerk’ is, en ik denk dat meer institutionele kerkvormen en meer organische, simpele of zelfs vloeibare structuren mekaar kunnen en moeten aanvullen. En ik weet niet of de kerk in vlaanderen nog een simpele organische toekomst gaat hebben, dat weet God alleen… Jezus is niet gekomen om structuren te brengen, en de structuren van de kerk zijn niet van veel belang. Het gaat om samen Jezus volgen en Zijn Koninkrijk aanwezig laten zijn…

shalom

Bram

Een genereuze orthodoxie

Voor de paar mensen hier in Vlaanderen die de titel herkennen, het is inderdaad een nogal letterlijke vertaling van een boektitel van Brian McLaren. Maar die heeft de term zeker niet uitgevonden. Volgens Roger Olsen -ik heb de mens zelf nog niet gelezen, alleen citaten van hem- is die ‘genereuze orthodoxie’ één van de kenmerken van post-conservatieve evangelicals, wat dus de link maakt met de vorige post… ik krijg bijna nooit al mijn gedachten in één post gepropt…

De term is een beetje vreemd op het eerste gezicht. Alleen al het onbepaald lidwoord is niet wat je zou verwachten bij het woord orthodoxie. We denken eerder aan ‘de enige echte ware orthodoxie’, dan aan ‘een ortodoxie’, die dan nog eens ‘genereus’ genoemd wordt. We verwachten van een orthodoxie dat ze een strakke leer vastlegt, en dat ze duidelijk de verschillen met andere tradities weet aan te stippen en uitlicht waar de anderen niet orthodox zouden zijn.

Maar als we teruggaan naar het eerder vernoemde boek, en kijken naar de ondertitel, dan zien we het tegengestelde: “Why I Am a Missional, Evangelical, Post/Protestant, Liberal/Conservative, Mystical/Poetic, Biblical, Charismatic/Contemplative, Fundamentalist/Calvinist, Anabaptist/Anglican, Methodist, Catholic, Green, Incarnational, Depressed-yet-Hopeful, Emergent, Unfinished Christian.” Bijna al die termen duiden op stromingen binnen het Christendom, waarvan vele elkaar enorm tegenspreken. En toch hebben al die tradities (of het beste daaruit) iets gemeen. Het enorm veelvormige gezicht van de Kerk , in stijl, theologie, praxis, etc kan soms verwarren…. Na 2000 jaar groei en evolutie zijn er veel dingen ontstaan die diep geworteld zijn in Gods Koninkrijk, en aan de andere kant zijn er veel menselijke bouwsels op onstaan. Het onkruid en het graan groeien samen op, en we kunnen niet altijd herkennen wat waar verkeerd is.

Maar uiteindelijk mogen we hopen dat elke stroming binnen het christendom toch op één of andere manier geïnspireerd is op christus, of aangeraakt door de Geest, of onstaan uit ontzag voor de Schepper. In veel culturen en contexten hebben mensen op hun manier Jezus gevolgd, geholpen door de Geest. En zelfs al zijn veel van die bewegingen achteraf gevangen in instituties, dode rituelen, of woorden die hun betekenis verloren hadden, dat vonkje waar het mee begon kwam van Hem van wie alles komt dat ‘goed’ genoemd zou kunnen worden…

Maar wijzelf denken zo vaak dat wij zoveel gelijk hebben, en dat anderen zoveel ongelijk hebben. Als kind waren er wel mensen in de pinksterkerk die heel duidelijk bleken te weten dat wij in de enige echte kerk hadden. Alle andere Christenen waren verkeerd, want zij hadden ‘de Geest’ niet… Grappig genoeg kom je dat in elke richting tegen. Mensen die, zich beroepend op de bijbel, op traditie, op autoriteit van wie ze maar kunnen citeren, of om de reden dat ze gewoon denken dat het zo is heel stellig verkondigen dat hun soort van christendom het echte is, en dat de rest in het beste geval misleide stumpers zijn, als het al niet gevaarlijke ketters zijn….

Maar dat is dus de niet-genereuze ‘orthodoxie’. En natuurlijk is het soms belangijk te wijzen op theologiën van andere stromingen waar serieuze problemen in zitten. Maar die hebben we zelf ook, al kunnen we de balk in ons oog niet zien… Dus een beetje nederigheid kan nooit kwaad. De Waarheid is niet iets wat in onze boekjes staat, de Waarheid is te vinden in Jezus zelf…

En de Kerk in al zijn uitingen is Zijn Lichaam, en Hij het hoofd. Althans, dat zou toch zo moeten zijn… Alle verschillende kerken, denominaties en christelijke stromingen zijn maar deeltjes van Zijn Universele katholieke kerk. (let op de kleine letter bij katholiek, ik bedoel hier geen Rooms-Katholieke kerk, dat is zelf maar een ‘filiaaltje’ van de Kerk)

In dat opzicht is deze genereuze orthodoxie niet veel meer dan een update van C.S. Lewis’ Mere Christianity. Dus zo nieuw is het zeker niet. (Het is zeker niet verzonnen door new-age infiltranten die de kerk willen infecteren met een dood relativistisch pluralisme) Het gaat gewoon om herkennen hoe God werkt in alle takken van de Christelijke stamboom. En daarij kunnen we best beseffen dat geen enkele van onze tradities perfect is, en dat elke andere traditie ons wel iets kan leren…

Shalom

Bram

Post-conservatief en post-liberaal Jezus volgen! (2)

(zie deel 1)

De beide woorden uit de vorige post, post-conservatief en post-liberaal (die ik denk ik voor de eerste keer bij Brian McLaren heb gelezen) duiden er misschien wel op dat een evolutie die eigenlijk al ten tijde van de verlichting een tweedeling begon in het Christendom bij sommige mensen terug overbrugd is. Maar daarvoor moeten we terug de geschiedenis in:

De verlichting bracht de wetenschap, gestoeld op een naturalistisch wereldbeeld, en een heel sterk empirisch en rationalistisch kader dat de kerk niet kon negeren (behalve dan de Amish…), en hoe daarop reageren bracht een enorme breuk: sommigen deden alles om dat tegen te gaan (al namen ze wel de spelregels van de discussie over) en anderen gingen zoveel als ze konden mee met de vernieuwing, de verliching en de wetenschap, al moesten ze daarvoor traditie en aloude Christelijke waarden inruilen.

De conservatieve kant ging nog harder vasthouden aan het reformatie-principe van ‘sola scriptura’, en op ongeveer hetzelfde moment dat de pauselijke onfeilbaarheid werd doorgeduwd (einde jaren 1800) werd er door conservatieve protestanten opeens ook veel nadruk gelegd op de onfeilbaarheid van de bijbel. De twintigste eeuw begon met de opkomst van fundamentalisme, wiens 5 fundamenten meer lijken op een reactie tegen de tijdsgeest dan op een echt fundament voor een zinnig Christendom. De nadruk op het evangelie van persoonlijke redding door Jezus’ bloed (en strafvervangingstheologie als enige en volledige uitleg van hoe Jezus redding bracht aan het kruis) was groter dan ooit, en alles wat daarvan afweek werd heel wantrouwend bekeken. Daar waar veel evangelischen in de achttiende nog heel sociaal betrokken waren. -Hoe kan je anders met een invloed als John Wesley, de man die zichzelf een dief beschouwde als hij zou sterven met 10 pond in zijn zakken!!- is dat voor hele groepen conservatieve protestanten  na het fundamentalisme not done.

De liberale kant, hier in onze taal ook dikwijls vrijzinnigheid genoemd (een woord dat in het engels niet los bestaat van liberalisme!), ging door in de andere richting. Alle nieuwe wetenschappelijke inzichten werden omarmd, en alles wat daar niet mee strookte liep gevaar om weg gegooid te worden. En zo werd alles van de bijbel dat niet meer bruikbaar leek eruit gegooid door wie dat niet nodig had, en was het niet meer zinnig en relevant om te geloven in zo’n achterhaalde ideeën als wonderen, of een letterlijke opstanding.

Niet dat er niets overbleef, want vrijzinnigen waren soms veel actiever in het proberen om de wereld van de ondergang te redden, iets wat aan de conservatieve kant soms heel scheef bekeken werd. Want het evangelie ging toch alleen om persoonlijk redding en de wereld zou toch heel binnenkort opbranden…

En zo was Jezus heel grof gezegd in tweëen gekapt (en nu veralgemeen ik heel grof, ik weet het) Aan de ene kant waren er conservatieven die het evangelie van de persoonlijke redding predikten, maar die elke vorm van ‘sociaal evangelie’ of ‘environmentalisme’ voor ketters aanzagen. Aan de andere kant de liberalen, die soms hemel, hel, en Jezus’ opstanding buitengekegeld hadden, maar die toch nog een sterke geworteldheid hadden in de leer van Jezus, en de naastenliefde.

die tweedeling is natuurlijk kunstmatig. Het evangelie bevat en omvat beide aspecten, die verweven moeten zijn. Jezus verzoent ons in Zijn dood en opstanding met God, niet alleen na de dood, maar ook hier en nu, en we kunnen nu leven en Zijn Koninkrijk laten komen, en Zijn wil laten gebeuren op Aarde als in de hemel. Het uiteindelijk doel is het herstellen en verzoenen van de hele schepping met de Schepper, niets minder. Individuele zielen zijn van belang, maar mensen in nood, en de hele schepping ook.

En daarin hebben we mensen als Claiborne en Haw nodig. Met een theologie die Jezus meer dan serieus neemt, een nadruk op Jezus’ kruis en opstanding, een leven in die liefde zonder welke we niets zijn (1 Kor 13) en het Koninkrijk dat manifest wordt onder Zijn kinderen. Orthodoxer christen zijn lijkt me moeilijk, en daarom dat ik (zoals ik in het begin van deel 1 aangaf) zeker nooit het woordje ‘post-orthodox’ zou gebruiken. Misschien lijken Shane en Co (en mensen zoals Brian McLaren) een tikkeltje ‘vrijzinniger’ dan de evangelische beweging (en zeker dan de fundamentalisten, al is de vraag hoe orthodox die zijn), maar aan de andere kant zijn ze zeer Christocentrisch gericht op Jezus, Zijn dood en opstanding, en Zijn Koninkrijk.

Laten we ons daarop richten.

En onszelf bekeren en een ander leven leiden, achter de rabbi aan die geen steen had om Zijn hoofd neer te leggen. Al gaat het soms tegen al onze logica en tradities en wetenschappelijke inzichten in om onze Schepper boven alles lief te hebben en onze naaste als onszelf (inclusief onze vijand)

Ik sta nog nergens daarin, moge Hij me bijstaan met mijn Geest.

En laten we dit alsjeblieft samen doen!!en laat ons samen bidden:

Onze Vader, die in de hemel zijt

Laat Uw naam geheiligd zijn

Laat Uw Koninkrijk komen

En Uw wil gedaan worden op aarde als in de hemel!!

shalom

Bram

Post-conservatief en post-liberaal Jezus volgen! (1)

Zoals ik al eerder zei was ik zeer onder de indruk van het “another world is possible”-symposium met Shane Claiborne en Chris Haw vorige week vrijdag (zie verslag deel 1 en deel 2) Eén van de dingen die mij (positief) opviel, onder andere ook aan de theoretische  uiteenzetting die ze met twee gaven na het avondeten, was dat ze op theologisch vlak zowel post-conservatief als post-liberaal uit de hoek kwamen. Let ook op de woorden die ik gebruik in dit essay: heel bewust niet ‘post-orthodox’ en ‘post-vrijzinnig’, zoals de twee kanten aan beide kanten vaak geframed worden in het nederlands, maar de letterlijke translitteraties van de termen die in het engels gebruikt worden. Waarom zal later wel duidelijk worden.

Post-conservatief is denk ik wel duidelijk voor iedereen die iets van shane Claiborne enerzijds en conservatief christelijk Amerika kent. Zowel op politiek-ideologisch vlak als op religieus vlak zijn ze, uit een drang naar radicaal discipelschap en Jezus volgen, los gekomen niet alleen de amerikaanse middenstandswaarden, maar ook bepaalde types van conservatief-evangelische bijbelinterpretaties.Niet omdat ze de bijbel niet serieus nemen, maar juist omdat ze in de eerste plaats Christus, die we leren kennen in de bijbel, juist wél serieus willen nemen.

Post-liberaal is nog iets anders. Af en toe is het duidelijk dat hun theologie (zoals bij meer ‘emerging church’ theologen bijvoorbeeld) geinformeerd is door bijvoorbeeld de moderne schriftkritiek, die niet uitgaat van een lettelijke dictering van de bijbel, maar dikwijls van ingewikkelde redactieprocessen bij bepaalde bijbelboeken. Chris Haw noemde bijvoorbeeld langs de neus weg de zondvloed een schrijfsel van de Yahwist. Ook de zeer duidelijk naar voor komende nadruk op narratieve theologie, die in veel bredere lagen van de emerging church geprefereerd wordt tegenover een analytische en systematische benadering van de theologie, komt uit een stroming die letterlijk ‘post-liberalisme‘ genoemd wordt. Meer narratief, meer symbolen en metaforisch denken, en een terugkeer naar een meer Hebreeuwse manier van denken na zovele eeuwen westerse theologie die gevormd is door het griekse en romeinse denken…

Duidelijk is trouwens dat niet alle christelijke meer vrijzinnige richtingen per definitie richting atheisme gaan, ook zijn er altijd terug bewegingen te vinden naar een meer orthodox en historisch (zij het daarom niet altijd conservatief) Christendom. Een opvallend voorbeeld is bijvoorbeeld het zoeken naar de ‘historische Jezus’. Dat is begonnen in vrijzinnige schriftkritiek die dikwijls geens spaander van de bijbel heel wilde houden, maar 3 golven  van zoeken naar wie Jezus dan wel was heeft ons in de zogenaamde ‘third quest for the historical Jesus’ bijvoorbeeld NT Wright opgeleverd, de evangelische Bischop van Durham, die niet bepaald liberaal te noemen is.

Het conservatieve ‘slippery slope’ verhaal dat alles wat uit de liberale hoek komt uiteindelijk tot het verloochenen van alles waar het christendom voor staat leidt is dus niet per definitie waar. Ook mensen die onderlegd zijn in bijvoorbeeld de moderne schriftkritiek kunnen vormgeven aan een orthodoxe vorm van Christendom…

Trouwens, ook conservatieve Christenen kunnen terecht komen op een slippery slope die hen wegrolt tot ver buiten de grenzen… Sommige vormen van fundamentalisme zijn niet veel meer dan een reïncarnatie van farrizeïsme. (Wat niet wil zeggen dat er ook onder die noemer echte Christenen zijn natuurlijk) en sommigen willen het Christendom in naam van een soort Amerikaans conservatisme temmen. De bijbel herschrijven om hem minder liberaal te maken, zoals het conservapedia bible project, dat gelukkig niet door veel mensen echt serieus genomen wordt, is daar een goed voorbeeld van.

(wordt vervolgd)

shalom

Bram

gemeenschap en/of kerk…

Eén van de voor mij opvallende dingen die Shane Claiborne vrijdag vertelde was over zijn niew monastieke gemeenschap waarin hij leeft (Ik veronderstel dat dat nog steeds ‘the simple way’ is): Hij vertelde over hoe ze samen leven, samen werken, samen bidden, en samen hun leven delen voor de armen in een huis dat vol is van gastvrijheid. Al behouden ze zich ook voor om sabbat te hebben en de deur niet open te doen als dat niet mogelijk is. Maar dus heel de week leven ze samen in Christelijke gemeenschap. En zondag gaan ze allemaal naar hun eigen kerk. De een naar een pinksterkerk, de andere naar de katholieke mis, of de traditionele protestantse kerk, of een huiskerk… Die manier van Eucumene spreekt me enorm aan. Eigenlijk is elke kerk maar een filiaal van de Kerk met grote K, het Lichaam waarvan Jezus zelf het Hoofd is.

Trouwens, ik weet momenteel zelf niet hoe ik dat kan veranderen in de praktijk, maar elke keer als ik hoor of lees over dat Christelijk gemeenschapleven heb ik het gevoel dat ik iets mis. iets dat misschien wel een hele missende dimensie van het evangelie omvat waar ik geen vat op heb momenteel… Als ik naar de eerste kerk kijk, en ik zie hoe ze alles verkochten en uitdeelden en gewoon het Koninkrijk uitleefden, zodat er geen armen en behoeftigen onder hen waren. Hoe ver van mijn leven en de manier van kerk-zijn die ik ken is dat niet..

Ik moet opeens ook denken aan iets dat Andrew Jones, de rondreizende missioloog me vertelde toen hij hier aan de Schelde kampeerde met zijn gezin. Hij vertelde over een groeiende beweging van Christenen ergens in Indië, waar ze geen zondagsamenkomst hebben. Het gaat om arme mensen, die elkaar door de week zien, en samenkomen in huizen en zo door de week, als de Christenen in Handelingen die elke dag bij mekaar kwamen om te bidden en het brood te delen. Ze hebben zoveel gemeenschap dat ze geen behoefte hebben aan zondagsamenkomsten.

Misschien hebben zij wel het beste deel gekozen.

Heer ontferm U…

shalom

Bram

verslag symposium met Shane Claiborne II

zie ook part 1

De reden van het “another world is possible” symposium was de verschijning van de nederlandse versie van zijn boek “the irresistible revolution”. In het nederlands wordt dat om één of andere reden “hoe Jezus de wereld op zijn kop zetten (en ook mijn leven)” waarbij niet Jezus, maar wel de drukker, de voorpagina ook op zijn kop heeft gezet.

Dat is dus het boek dat ik iedereen aanraad te lezen (als het kan in het engels). Zowel Christenen als niet-christenen zullen er een heel ander beeld aan overhouden van het Christendom zoals het ook kan zijn(en misschien zou moeten) zijn. Shane is gewoon een simpele poging om Jezus te volgen, en volgens Jim Wallis (in het voorwoord van de engelse uitgave) een goed voorbeeld van de uitspraak “be careful what you pray for!”.

Op zich is hij al een opvallende figuur, met zijn zelfgemaakte kleren, zijn dreads en zijn onafscheidelijke hoofddoekje. Maar het laatste wat hij wil is cool gevonden worden (toen hij zichzelf zo voorgsteld hoorde heeft hij ooit zelfs zij dreads afgeknipt)

shane is opgegroeid ergens in de Amerikaanse bible belt, en zat als tiener diep vast in wat hijzelf ‘pop Christianity’ noemt, de amerikaanse christelijke commerciële subcultuur. Op een bepaald moment op een zomerkamp gaat hij naar voren om ‘born again’ te worden, en dat bevalt hem zo goed dat hij dat ieder jaar opnieuw doet, misschien wel zeven keer of zo. (Hij raadt het ook iedereen aan)

Maar op een bepaald moment kwam de vraag ‘hoe leeft een Christen?’ er waren genoeg regels wat niet te doen, maar op de vraag hoe Christelijk discipelschap er wel uit zag kwam er geen bevredigend antwoord. Uiteindelijk belandt hij in een bijbelschool, en daar komt hij met zijn vrienden na het lezen van moeder Theresa terecht bij de daklozen en armen op de straten van de binnenstad. Dan blijkt opeens dat een groep dakloze families zich in een kathedraal heeft gevestigd en er door het bisdom uitgegooid gaat worden. Hij en zijn medestudenten zetten een hele actie op touw, en de gezinnen mogen uiteindelijk blijen en krijgen op het einde toch huisvesting.

Na dat verhaal gaat hij nog meer op zoek naar het navolgen van Christus; en besluit hij naar Moeder Theresa te gaan, wat een indrukwekkende zomer tussen de stervenden en melaatsen oplevert. De schok met willow Creek waar hij daarna terecht komt is soms redelijk groot, al zal Shane nooit overdrijven met kritiek en heeft hij veel positieve dingen te zeggen over Willow.

Een volgende hoogtepunt van het verhaal is wanneer hij, in volle oorlogstijd, naar Bagdad gaat met een team van de Christian peacemakers. Terwijl zijn eigen land bommen dropt, is hij aanwezig met de bewoners om samen te lijden. Op een bepaald moment is er een kinderfeestje voor een verjaardag, en de bommen beginnen te vallen in de omgeving. Dat soort van verhalen zijn echt bloedstollend. (De psalters hebben er het nummer Amal over geschreven, dat niet echt easy listening is)

Nu leeft shane (als hij niet rondtrekt om te spreken) in een nieuw monastieke gemeenschap ‘the simple way’ tussen de armen in Philadelphia. Een groot deel van zijn boodschap ging ook over leven in gemeenschap als Christen. Maar het meest opvallende aan Shan als verteller is de echtheid van het plezier. Je ziet aan Hem, en aan zijn mede-verteller Christ Haw, een heel nieuwe invulling van het concept ‘de vreugde van de Heer’.

shalom

Bram

verslag symposium met Shane Claiborne

Vrijdag was ik aanwezig op het “another world is possible” symposium met Shane Claiborne in Diemen, Nederland. Een dag die zeker de moeite waard was, en daarvan nu dus een verslagje.

Shane Claiborne is een speciaal geval, en niet alleen vanwege zijn dreadlocks en zelfgemaakte kleding. Een volgeling van Jezus die niet zomaar in een hokje te duwen is, en die de voetsporen van zijn Meester gevolgd heeft tot bij Moeder Theresa in de sloppenwijken van Calcutta, de megachurch van Willow creek, de arme buurten van Philadelphia, en bij de gebombardeerden in Bagdad op het moment dat zijn eigen leger daar bommen liet vallen. een ‘ordinary radical’ zoals hij zichzelf noemt. Hij is tot zijn eigen verbazing bekend geworden als vertegenwoordiger van de ‘new monasticism’ beweging, en zijn boek ‘the irresistible revolution’ is een bestseller, maar al zijn royalties geeft hij weg aan een indrukwekkende lijst van leefgemeenschappen en christelijke organisaties.

Dan terug naar het symposium. Dat was een samenwerking tussen time to turn en het ‘emerging netwerk‘, de kleine overkoepelende organisatie van de nederlandse emerging church (iets wat we in België zelfs niet hebben). Het was de eerste keer dat ik op dat soort van ‘emerging church’ evenementen was, maar mijn interesse naar meer is wel gewekt. Het symposium was eigenlijk ter gelegenheid van het uitkomen van de nederlandse vertaling van zijn boek, dat in het nederlands ‘Hoe  Jezus de wereld op zijn kop zet (en mijn leven erbij)’, een boek dat ik iedereen aanraad om te lezen, maar voor diegenen die het engels voldoende machtig zijn raad ik de originele versie aan.

Het eerste deel was een praatje van Shane waarin hij zijn verhaal vertelde, zoals ik dat hierboven al een beetje heb samengevat (in de volgende post ga ik dat iets grondiger doen). Hij is een enorm inspirerende verteller (met een heel speciaal lachje, iedereen die hem al heeft gehoord zal dat beamen) die ook nog genoeg verhalen te vertellen heeft. Zelfs al kende ik de meeste verhalen wel (ik heb 3 boeken van hem gelezen: the irresistible revolution, jesus for president en becoming the answers to our prayers) toch bleef het boeiend om naar te luisteren.

Het tweede deel was een forumgesprek met Shane en een aantal prominente nederlandse christelijke figuren. Persoonlijk vond ik dat minder interessant, maar ik denk dat een deel van het probleem lag in de engelse taal die voor de conversatie gebruikt werd. (ikzelf heb altijd minstens een paar dagen nodig voor ik vlot engels kan spreken, dus ik begrijp dat zeker)

Dan kwam er eten, organisch en fair-trade, en behalve de vis nog vegetarisch ook. Waarschijnlijk was dat deel van de invloed van time to turn. Het merendeel van het eten was echt wel lekker, er was onder andere griekse salade en aardappelsla, maar de dingen die eruit zagen als gehaktballen konden mij minder bekoren. Maar ik ben niet genoeg bekend met vegetarisch eten wss…

Na het eten kwam er een duo-gesprek van Shane samen met zijn maatje Chris Haw, mede-auteur van het boek ‘Jesus for president’, dat veel meer theologische diepgang had. Chris is een heel zinnige theoloog, en hij zette een framewerk op poten beginnende bij genesis over God die iets probeert te doen aan het geweld in deze wereld. Iedereen uitmoorden en opnieuw beginnen (Noach) of een groot rijk opbouwen (Babel) is niet de oplossing, en uiteindelijk begint Hij heel klein met 2 mensen uit te roepen uit hun omgeving, en zo begint de revolutie die uitmondt in Gods Koninkrijk met Abraham en Sarah. De roeping van abraham, waar wij nog steeds in delen, houdt trouwens in dat wij gezegend zijn om de rest van de wereld te laten delen in die zegen. en het koninkrijk staat dikwijls helemaal haaks op de koninkrijken van de wereld.

Uiteindelijk werd er afgesloten met een vragenronde, die direct heel zwaar begon met een vraag over Christenen en militair zijn. De toon was gezet voor een diepgaande en theologische vragenronde die onder andere over christelijke naastenliefde, geweldloosheid, kerkstructuren en de praktijk van gemeenschapleven ging. Wel viel het op dat de Amerikaanse situatie heel anders is dan de europese, en sommige vragen kregen dus een antwoord dat niet 100% relevant was (zij het op zich wel interessant…)

Een zeer interessante en inspirerende dag was alweer gedaan, en ik vraag me nog steeds af waar ik eigenlijk mee bezig ben…. Ik wil time to turn, het emerging netwerk én de kerk in wiens gebouw het doorging bedanken voor het organiseren van deze speciale dag.

shalom

Bram